Rối là một loại hình nghệ thuật sân khấu. Nghệ thuật rối Việt Nam bao gồm rối nước và rối cạn.
Rối nước Việt Nam ra đời tự ngàn xưa, là một sản phẩm nghệ thuật rất hồn nhiên, gắn liền với vǎn hóa xóm làng và nền vǎn minh lúa nước điển hình của cư dân nông nghiệp Việt Nam. Lấy hội làng làm không gian vǎn hóa, mặt nước ao làng làm sàn diễn, con rối làm nhân vật, các nghệ nhân điều khiển con rối diễn trò.
Rối nước thực sự là hình ảnh sống động của không gian và thời gian với tất cả những sinh hoạt hội hè, đình đám: tế lễ, rước kiệu, đánh đu, chọi trâu, đấu vật, múa tiên... hay sinh hoạt đời thường trong nhân dân: đi cấy, đi cày, chǎn trâu, bắt vịt, xay lúa, giã gạo, bắt cá...
Trong vòng quay bốn mùa liên tục (Xuân - Hạ - Thu - Đông) của chu trình sản xuất nông nghiệp, có lúc nhàn rỗi, người nông dân Việt Nam đã thông minh sáng chế ra những con rối bằng gỗ được đẽo gọt tinh tế, sơn phết các màu rực rỡ sắc nguyên thủy và thả xuống ao làng làm thú chơi.
Sân khấu diễn rối nước là ao làng, bao gồm nhà Thủy Đình - buồng trò che giấu nghệ thuật điều khiển con rối của nghệ nhân và mặt nước trước nhà Thủy Đình là sàn diễn của các con rối. Người xem đứng, ngồi nơi bờ ao, trừ buồng trò là cấm bởi nguyên tắc bí truyền về nghệ thuật rối của các phường, các hội rối dân gian. Còn các nghệ nhân phải ngâm mình trong nước và mặt nước ao phải đục để giấu việc điều khiển con rối bằng các dây, sào, que, gậy...
Rối nước xưa là linh hồn vǎn hóa nông nghiệp Việt Nam, phát triển ở khắp làng quê với nghệ thuật diễn xướng dân gian hoàn toàn mang tính bản địa. Ngày nay, nghệ thuật rối nước Việt Nam còn tồn tại và phát triển ở nhiều nơi được nhiều người xem trong nước và quốc tế mến mộ, bởi những bàn tay khéo léo của nghệ nhân điều khiển các con rối ngoi lên, lặn xuống, sinh động, uyển chuyển diễn trò với đặc tính phản quang và hình hài lỏng lẻo của mặt nước đã làm cho sân khấu rối nước biến các trò rối thành một thế giới thần tiên, lung linh, huyền ảo, biến thái khôn lường...
Ngày 28-06-2000, Tổng cục Bưu Điện phát hành bộ tem "
Rối nước Việt Nam" gồm 6 mẫu giới thiệu về bộ môn nghệ thuật truyền thống rất đặc trưng của Việt Nam với nhân vật là các con rối đẹp và sinh động thường có mặt trên sàn diễn để tái hiện những sinh hoạt hội hè hay trong đời thường của người dân Việt Nam.
- Mẫu 6-1: "Chú Tễu", một nhân vật rất đặc trưng đại diện cho rối nước Việt Nam, với vẻ mặt tươi vui, rạng rỡ trong không khí ngày hội.
- Mẫu 6-2: "Cô Tiên", nhân vật thần thoại, tươi tắn, trẻ trung đang say đắm trong các vũ khúc cùng chim phượng uyển chuyển thướt tha.
- Mẫu 6-3: "Người đi bừa" diễn tả những hoạt động của nghề nông trên các cánh đồng, ruộng lúa Việt Nam.
- Mẫu 6-4: "Bà nông dân", đại diện cho người phụ nữ nông thôn chịu thương chịu khó, một nắng hai sương, không quản công việc nặng nề của nghề nông.
- Mẫu 6-5: "Người đánh trống" cùng ban nhạc có mặt trong các lễ hội với âm thanh bay bổng, giúp mọi người sớm quên đi nỗi vất vả trong những ngày lao động mệt nhọc.
- Mẫu 6-6: "Người câu cá", một hoạt động bình thường tạo thú vui, đồng thời tạo nguồn dinh dưỡng cho bữa ǎn của người nhà nông giúp hồi phục sức khỏe, để sớm mai lại tiếp tục công việc trên những cánh đồng thẳng cánh cò bay.