Trong các bộ môn sưu tập trên thế giới hiện nay, sưu tập tem là một bộ môn khá phổ biến, mang tính quần chúng cao bởi dễ tiếp cập, dễ thông suốt, dễ sưu tập.
Nếu người sưu tập muốn tìm hiểu sâu hơn thì đã có các quyển danh mục tem trong và ngoài nước với chỉ dẫn khá chi tiết lịch sử tem bưu chính của các nước, cung cấp thông tin khá đầy đủ toàn cảnh thế giới tem, với giá tem cập nhật hàng năm để tham kháo.
Danh mục tem "Michel" của Đức - một danh mục tem thế giới có uy tín với tuổi đời 100 năm.
Tuy nhiên, để có một bộ sưu tập tem giá trị, đòi hỏi người sưu tập phải đầu tư khá cao tiền của và công sức mới hy vọng đạt được một bộ sưu tập để đời mang tính quốc gia, quốc tế.
Vào những năm gần đây, các biến động về kinh tế trên toàn cầu hoặc trong từng các quốc gia đã gây ảnh hưởng mạnh đến giới sưu tập tem, các nhà buôn bán tem. Trong các thập niên vừa qua, số lượng người sưu tập tem ở châu Âu đã giảm sút rất nhiều. Những biến động này sẽ còn diễn tiến phức tạp và lâu dài trong tương lai. Câu hỏi được đặt ra là: liệu các nhà buôn bán tem trong và ngoài nước có thể trụ vững hay không khi số lượng người sưu tập tem giảm sút?
Căn cứ thông tin trên các tạp chí tem, vào năm 1841, phong trào sưu tập tem đã hình thành và lan rộng khắp thế giới. Trải qua nhiều biến cố như chiến tranh, khủng hoảng kinh tế, chính trị trên thế giới, nhưng nhiều nhà buôn bán tem có tiếng vẫn tồn tại đến ngày nay.
Quy luật biện chứng lịch sử và kinh tế cho thấy bất cứ sự biến động, xáo trộn nào của xã hội cũng tạo ra hai mặt tích cự và tiêu cực. Đối với bộ môn sưu tập tem cũng vậy, ảnh hưởng của sự biến động xã hội sẽ tạo nhiều yếu tố bất lợi như việc sưu tập sẽ trở nên khó khăn hơn đối với những con tem quý hiếm. Chúng có thể bị thất thoát, mất thông tin. Ngược lại, nhiều bộ tem quý hiếm sẽ được rao bán hạ giá, giúp người sưu tập dễ tiếp cận, trừ những con tem độc nhất vô nhị.
Trong thế giới rộng mở thông tin như ngày nay, đời sống kinh tế được cải thiện và phát triển, việc tìm kiếm, mua bán tem đã bớt khó khăn hơn trước rất nhiều. Ở một thế giới hiện có 6,5 tỷ người này, chắc chắn có một số lượng không nhỏ các nhà sưu tập tem chuyên nghiệp và nghiệp dư, cũng như các nhà buôn bán tem trong mỗi quốc gia. Với hàng triệu con tem khác nhau, thuộc mọi chủ đề, đa văn hóa, đa số lượng đã phát hành, thị trường tem ít nhiều đã gắn liền với đời sống xã hội.
Ngày nay, ở một số quốc gia, việc dán tem trên phong bì khi gửi thư không còn được ưa chuộng như đầu thế kỷ 20 do nhiều nguyên nhân khác nhau như tem in xấu, mất tính trang trọng hoặc mất thời gian khi phải dán tem lên phong bì…
Ngày nay, sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, nhất là truyền hình, internet đã giúp con người ở khắp mọi nơi tiếp cận các tư tưởng, trào lưu văn hóa mới rất nhanh. Riêng với người sưu tập tem ở các nước chậm phát triển, việc tiếp cận được với các bộ tem có giá trị cao không phải dễ dàng. Đây cũng là điều làm giảm sút số lượng người sưu tập chuyên sâu. Hiện nay, việc mua bán tem qua mạng đã tạo điều kiện tốt hơn cho người sưu tập tìm kiếm tem thay vì chỉ trông chờ, săn lùng hạn hẹp ở nơi mình sống; đồng thời tạo điều kiện cho người buôn bán tem mở rộng thị trường của họ.
Trang web mua bán eBay - một địa chỉ thân quen của các nhà sưu tập Tem ngày nay.
Thông qua việc mua bán tem trên mạng, người sưu tập và người kinh doanh tem có điều kiện theo dõi giá cả tem thường xuyên, giúp họ nắm bắt được xu hướng, thị hiếu cũng như giá trị đương thời của tem một cách nhanh chóng. Khi đánh giá tiềm năng của phong trào sưu tập tem thế giới, ta cần căn cứ vào mức mua bán, trao đổi tem; căn cứ vào giá cả tem hàng tháng, hàng quý và hàng năm trên thị trường tem thế giới. Việc này giúp cho ngành bưu chính các nước và các nhà buôn tem ước lượng, tiên đoán được tình hình thị trường mà đề ra những kế hoạch, hướng đi chính xác trong việc phát hành và kinh doanh tem.
Nguyễn Hoàng Tùng
