Phan Thiết mùa trăng

[Nguoitimduong]

Phan Thiết, biển và núi choàng bên nhau, uốn lượn, nhấp nhô trên quãng đường gần hai trăm ki lô mét với những khoảng trời xa xanh mờ, biển ngọc biếc, bãi cát trắng mịn êm đềm, núi đồi và động cát màu hồng thần tiên... đã dâng những cảm hứng say sưa, đắm đuối cho hai chàng thi sĩ Hàn Mặc Tử và Bích Khê, những năm 1935 - 1938.

Có tiếng ai mơ hồ gọi tôi về Phan Thiết. Phan thiết mùa trăng. Một vầng trăng ai nỡ bỏ quên lơ lửng bên trời, nửa tan thành sóng biếc, nửa ôm núi đồi... Đêm Phan Thiết. Trăng im lặng toả ánh vàng trên biển ngọc dịu êm. Trăng của Bích Khê “Màu trăng không gian như gờn gợn sóng'' hay trăng của Hàn Mặc Tử (1912- 1940): “Trăng tan tành rơi xuống một cù lao”, “Trăng vàng ngọc, trăng ân tình... Ta nhìn trăng, khôn xiết ngậm ngùi trăng”...
Gió trăng rơi. Gió thầm thì rất nhẹ như tiếng Hàn Mặc Tử rung lên:
“Ôi trời ơi! Là Phan Thiết! Phan Thiết!
Mà tang thương còn lại mảnh trăng rơi.”

Phan Thiết, biển và núi choàng bên nhau, uốn lượn, nhấp nhô trên quãng đường gần hai trăm ki lô mét với những khoảng trời xa xanh mờ, biển ngọc biếc, bãi cát trắng mịn êm đềm, núi đồi và động cát màu hồng thần tiên... đã dâng những cảm hứng say sưa, đắm đuối cho hai chàng thi sĩ Hàn Mặc Tử và Bích Khê, những năm 1935 - 1938. Phan Thiết và mối tình tuyệt vọng của Hàn với Mộng Cầm, ướp cho thơ Hàn “Rướm máu” muôn năm còn đọng trong không gian... mãi mãi là một ám ảnh giữa vũ trụ bí ẩn, muôn hồn hoang vu, muôn vì tinh tú xa xăm với thân phận con người.
Phan Thiết bình minh. Tiếng gà gáy lan man trên sóng biển xanh ngọc. Tiếng chim sẻ lích chích chuyền qua những mái phố còn đẫm hương đêm. Tiếng chuông nhà thờ thong thả buông theo mặt trời hồng tỏa bừng sáng rừng đen với biển ngọc cùng những linh hồn lầm lạc. Người ta ùa ra biển, ngàn ngọn sóng vỗ về chở che một ngày mới an vui. Đâu đây, một tiếng thơ, một điệu nhạc ngọt ngào dâng tặng hồn ta:
Ôi! Nắng vàng thơm... rung rinh điệu ngọc.
Nhẹ nhàng nhịp nhàng thở đều trong sương...
Đây hồn ngọc thạch xanh sao như tờ...
Nhạc (thơ Bích Khê)

Có phải nước biển Phan Thiết xanh màu ngọc đã xây nên một “hồn ngọc” trong thơ Bích Khê, người thơ của Phan Thiết? Và nắng vàng, biển ngọc của Phan Thiết đã đưa chân tôi lên đồi tìm về tháp Chàm u linh một thủa. Toà tháp Chàm gồm ba ngôi cao, thấp, chụm bên nhau sừng sững dưới gầm trời sấm sét, hướng ra biển Đông cuộn trào sóng lớn, nhiều thế kỷ nay vẫn gìn giữ trong lòng nó những huyền bí thâm nghiêm mà ta khó lòng khám phá. Người coi tháp ngỡ tôi đội linh hồn của Huyền Trân công chúa con vua Trần trở về, nên đã trao cho tôi chìa khoá để tự tay tôi được mở cửa tháp vào nơi tôn nghiêm thờ trời đất, thánh thần. Tôi khấn lạy các vị thần và từ từ mở khoá. Cánh cửa gỗ mở ra, một không gian linh thiêng được bao bọc bởi gạch nung xếp thành hình tháp vút lên trời. Chẳng biết có chất keo gì liên kết những hòn gạch đất nung ấy mà chúng ôm chặt vào nhau mấy nghìn năm không rời? Dưới nền đất, một bàn thờ bằng phiến đá xanh hình chữ nhật, dài khoảng một mét, được kê lên hàng gạch, đồ thờ đặt linh thiêng ở giữa, một ngọn đèn dầu đỏ lửa, đôi chân đèn, đôi bát hương, nải chuối, nén nhang quen thuộc...Trải mấy ngàn năm, nét mầu nhiệm linh thiêng không mất. Tôi chắp tay tấu lạy thánh thần, tạ ơn vẻ đẹp trong trẻo của tôn giáo và nghệ thuật, nó mãi mãi sáng tươi như mùa trăng Phan Thiết, toả hào quang, ru vạn hồn xao gợn một thoáng bình an... Phút linh thiêng, nắng vàng tràn ngập không gian hư ảo, gương mặt thiếu nữ Chàm lung linh ẩn hiện. Nàng uốn lượn, lưng ong vờn ánh sáng. Nàng múa nhịp nhớ nhung, xao xuyến. Nàng kéo trăng, sao về sống giữa sương đêm... Bạo tàn và thù hận đã chìm vào hư vô, nhưng thi sĩ chàm, vũ nữ Chàm vẫn đọng đầy toả hương giữa Phan Thiết mùa trăng.

Nguồn tinh khí xa xôi mờ mịt đã dẫn tôi lang thang cùng Phan Thiết mùa trăng, để tôi thấy lại hình bóng vua Chăm. Lịch sử biến thiên. Triều đại này suy tàn. Triều đại khác thay thế. Nhưng văn hoá, hồn người không mất. Dấu tích đền đài, vua chúa vẫn còn đây, nỗi nhớ nhà, thương nước của Huyền Trân công chúa vẫn còn đây bên những cổ vật Chăm. Thầy giáo Nguyễn Quang Kiệu đã cho tôi chiêm ngưỡng vương miện vua Chăm thế kỷ 17 tại gia đình bà Nguyễn Thị Đào và ông Lưu Thái Thủi ở xã Phan Thanh huyện Bắc Bình cách Phan Thiết sáu mươi cây số. Bà Đào là cháu đích tôn của bà Nguyễn Thị Thềm, công chúa cuối cùng của hoàng tộc Chăm, con vị vua do nhà Nguyễn phong để cai trị vùng này. Vợ chồng bà Đào được trông coi một di sản lớn của hoàng tộc Chăm. Những đồ thờ bằng vàng như nải chuối, buồng cau, đồ thờ bằng đồng thau, búi tóc của hoàng hậu bằng vàng, quần áo vua, công chúa, đồ dùng hoàng gia, vũ khí, nhạc khí lễ hội, mũ kỵ binh, bộ lư đốt trầm, tráp, rương, sắc phong của vua Minh Mạng...Tôi ngắm vương miện vua Chăm làm bằng vàng, chạm hình rồng quấn quanh ngọn lửa nhỏ hình trái tim, vươn nhọn trên chóp mũ, hai bên tai phủ kín, thấy nghệ thuật cung đình Chăm oai linh mà chắc khoẻ, đầy mãnh lực và sinh khí, đủ sức tạc vào năm tháng. Trong phòng để di sản khoảng gần năm mươi mét vuông, có một cái triết tượng trưng cho bàn thờ dòng tộc. Triết là bộ hộp làm bằng mây, trong đựng quần áo, dày dép của ông bà may nhỏ lại, trên cái triết có đặt con dao là dòng tộc vua. Ông Thủi kể: “Tôi vẫn mơ thấy ông bà về thăm. Ông bà thương, luôn che chở cho chúng tôi, đồ quí ở đây không ai dám vào lấy cắp". Và ông cùng tôi chắp tay kính cẩn dưới cái triết, khấn nguyện:
- Kính lạy ông bà, người khách quí này từ nơi xa đến thăm nhà chúng ta, xin ông bà chúc phúc cho người ấy được sống an bình, khoẻ mạnh, đi đường không gặp hiểm nguy...
Tôi mang theo lời nguyện cầu ấy đi tìm vẻ đẹp của cuộc sống những người Chăm trên đất Bình Thuận.

Anh Thông Điệu, người con của làng Chăm, dẫn tôi về thôn Ma Lâm 3, huyện Hàm Thuận Bắc, nơi có phong trào khuyến học sôi nổi. Thông Điệu có ba con tốt nghiệp cử nhân, anh đã lấy gia đình mình làm gương thức tỉnh bà con "thắt lưng buộc bụng" nuôi con đi học. Có người hỏi anh: "Tôi bán thóc cho con đi học nhưng ra trường nó không biết làm gì?” Anh nói: “Bà con đừng nghĩ con mình học xong sẽ làm ông to bà lớn gì, người có học khi cuốc đất làm ruộng nó biết tính ra đồng tiền lãi, là cuộc sống ấm no rồi''. Thông Điệu thắp lên ngọn lửa làm sống lại nét văn hoá Chăm trong thôn. Anh còn giữ được bản trường ca dân tộc Chăm năm đời truyền lại. Anh thường ngâm đoạn Arida Chămpìni kể về mối duyên tình bị cấm ngăn, thổn thức tiếc buồn, da diết yêu thương và chia ly, nhưng rạo rực ước mơ... Anh bảo: "Đấy là tâm hồn Chăm" và anh dạy cô Thông Thị Bẽo ngâm trường ca đặc chất Chăm. Các chị, các cô mặc trang phục Chăm đón tôi. Chị Thanh Thuỷ hát dân ca Chăm cho tôi nghe, giọng hát ngọt ngào như giấc mơ của chị: "Tình yêu, ôi bao la, trao chiếc nhẫn Mưta. Tình lớn lên như chim liền cánh. Duyên xưa ta vẫn bên nhau, như chim có đôi trên bầu trời..." Tôi làm sao quên được giọng dân ca Chăm hiền dịu, sâu lắng, chất chứa niềm ước ao nuôi con đi học nên người của chị Thông Thị Ngói: "Trời mùa Đông rét mướt, tấm thân này dầu dãi, gian nan, mẹ vì con bao năm tháng đắng cay, mong sao con được học hành... Rồi một ngày mai, trời cao bao la rực sáng..."
Tôi cùng Thông Điệu đến thăm đền Pô Tầm của làng Chăm mới được dân góp sức sửa lại. Nơi đây tưng bừng màu sắc, vang lên tiếng nhạc kinh ngày tế lễ. Làng có cả một bộ nhạc dân tộc Chăm độc đáo: trống ghi năng, kèn saranai, chiêng, trống paranưng... Thông Điệu còn nhiều chuyện văn hoá, lễ hội, phong tục, nghệ thuật, tín ngưỡng Chăm... để nói với tôi. Và tôi còn muốn nghe anh không biết chán...

Ôi! Phan Thiết mùa trăng, quyến luyến tôi từ vẻ mông lung huyền bí của ngôi tháp Chàm, giọng ngâm ấm hồn Chăm cổ xưa với tiếng hát dân ca Chăm hiền hoà... và cả bầu trời mờ xanh toả rạng ngời biển ngọc biếc, trải mênh mông, rộng dài Phan Thiết, đến những cánh đồng lúa, ruộng muối, đồi dương, hàng dừa Xiêm oằn mình trong gió nắng và cát bỏng, chắt nước biển mặn chát thành quả dừa nước mát thơm lành, những gò đồi trắng hoa cây bông, vườn cây thanh long, vườn điều cây xoà bóng mát, quả ngát hương, vườn xoài trái chín ngọt quanh năm... những góc phố thơm mùi nước mắm, mùi cá biển tươi, cá khô, tôm, mực... với những bàn tay cháy nắng, ấm tình bè bạn, những con thuyền đánh cá sơn màu xanh nước biển rủ nhau tụ về Mũi Né như ấp vào lòng mẹ đất...

Phan Thiết mùa trăng. Chiều dần buông. Tiếng chuông nhà thờ rung, thong thả báo một ngày tàn. Chị Hằng mỉm cười lặng lẽ phía trời xa. Thành phố rực ánh điện. Ngoài khơi, đèn câu thuỷ sản lung linh tận chân trời. Trong rừng đồi, xóm ruộng, đèn điện lộng lẫy thắp sáng, thay nắng trời sưởi ấm những vườn cây thanh long, cho hoa kết thành quả trái mùa. Cây thanh long thân lá, màu xanh lá cây rất đậm, khoẻ như loài xương rồng, hoa nở lúc nửa đêm, mỏng manh, trắng trong và thơm tho, tinh khiết, giống hoa Quỳnh. Nhưng thanh long phúc hậu, biết chắt lọc đá, đất, sỏi, nước, nắng trời và sương khuya, nảy ra trái màu đỏ hồng, ngọt thơm tinh hoa của đất cùng người. Quả thanh long Phan Thiết giờ đây đang kiêu hãnh ngự trên bàn tiệc sang trọng của giới thương gia châu Âu, châu Mỹ, đền trả "người lính già đầu bạc" một cuộc sống đủ đầy yên vui, sau một đời chinh chiến...
Phan Thiết mùa trăng. Từng đôi trai gái dìu nhau đi trên bãi cát pha lê dài trắng mịn. Gió thì thào. Sóng rì rào nhè nhẹ. Có còn ai nhìn thấy Hàn Mặc Tử “Vãi tung thơ lên tận sông Hằng" mà kêu rên thống thiết:
Hỡi Phan Thiết! Phan Thiết!
Mi là nơi ta chôn hận nghìn thu.
Mi là nơi ta sầu muộn ngất ngư
(Phan Thiết ! Phan Thiết!)

Chỉ vì người yêu của thi sĩ đã bỏ đi lấy chồng.
Và con thuyền lá Hàn đã đi từ Mũi Né về Phan Thiết mùa trăng đẹp tựa Đào Nguyên hồi đầu thế kỷ 20 cùng nàng ngắm trăng biển, trời đêm, sóng bạc nhấp nhô, nghe tiếng các vì tinh tú cựa mình... mà mơ về hạnh phúc, tình yêu... như vẫn đang đợi chờ ai đó, cùng với giấc mơ trăng đầy ám ảnh. Nó ám ảnh cả những đôi trai gái từ phương Tây đến, nhưng họ cứ vô tư nắm tay nhau đi đón trăng đêm, và đùa giỡn trên động cát màu hồng, sợ trăng tàn, sao lặn...

Đi giữa mùa trăng Phan Thiết, thầy Kiệu kể với tôi rằng Phan Thiết bị ngủ quên. Rồi một ngày, vào năm 1995, bỗng tiếng cồng, chiêng rú lên khủng khiếp, tiếng trống liên thanh dồn dập, tiếng tù và gầm vang, báo nhật thực. Mặt trời bị bóng đen bao phủ. Mặt trời đen. Và đêm tối hoang vu tràn lên mặt đất... Người ta đổ dồn về Phan Thiết. Cả nhân loại đổ về Phan Thiết ngắm trời đen, biển đen, ngày đen... và nguyện cầu cho ngày mai trời lại sáng... Khi bóng đen đi qua, Phan Thiết choàng tỉnh giấc. Người ta nhận ra Phan Thiết "Hao hao một cõi Đào Nguyên"... Người Mỹ tới xây sân gôn, người Thuỵ Điển về phơi mình trên cát trắng mịn dịu dàng đón nắng biển, các doanh nhân thế giới tìm đến xây khách sạn, mở phòng họp quốc tế... Thiên nhiên Phan Thiết đẹp như một thiên đường, đang vẫy gọi những con người tài năng dâng hiến tình yêu và trí tuệ để xua đi bóng đen còn lẩn khất cạnh những người dân nghèo đã nhiều đời hiến máu xương giữ đất.
Phan Thiết và cả tỉnh Bình Thuận là một vùng du lịch lớn. Bờ biển vòng cong uốn lượn từ đầu tỉnh đến cuối tỉnh, chỗ nào cũng tắm biển được. Bãi cát bồi tự nhiên, cát trắng mịn, cứ lài lài ra biển nước xanh ngọc, nắng ấm quanh năm, hấp dẫn du khách toàn thế giới. Nhưng tốc độ phát triển của Bình Thuận còn chậm. Vì sao vậy?
Thầy Kiệu nói nhỏ với tôi:
- Bình Thuận đã có chính sách chiêu hiền đãi sĩ, nhưng so với các nơi khác thì chưa bằng, chưa thoáng. Phải làm sao cho các tư nhân náo nức đầu tư, thì mới phát huy được tiềm năng mà thiên nhiên trao tặng, trời đất ban phát.
Còn tôi thì tin rằng người ta đang tới Phan Thiết - Bình Thuận rất đông. Nhưng hỡi con người, đừng tàn phá cảnh Đào Nguyên, hãy giữ gìn Phan Thiết mùa trăng. Trăng của Hàn Mặc Tử, trăng mơ và thực, nhắc nhớ đến thân kiếp con người.
(Quehuong)

[Nguoitimduong]

Thầy Nguyễn Quang Kiệu nguyên là Giám đốc Sở GD BT.
Mình có người bạn là cháu ngoại của nữ sĩ Mộng Cầm ( người yêu thi sĩ Hàn Mặc Tử ), nhà mở quán chè mà bà con quen gọi là chè Mộng Cầm. Ăn cũng khá được. Có dịp về Phan Thiết rủ mọi người đi cho biết. Giờ cô ấy trở thành giảng viên ĐH Văn Lang rồi. Ngoài ra, ai muốn đi vào vườn thanh long bẻ trái ngay trên cây, lột vỏ ăn ngay thì cũng báo nhé
Ở BT có một nhân vật tem mà không tem rất nổi tiếng là chị Đào. Về BT mà muốn nói chuyện tem thì gặp chị. Một người rất nhiệt tình.
Kỳ vừa rồi, họa sĩ Nguyễn Du có ra Phan Thiết để tìm mẫu vẽ cho bộ phong cảnh Bình Thuận, cũng đã đi rất nhiều nơi : Mũi Né, hải đăng Kê Gà, núi Tà Kóu ( nơi có tượng Phật nằm lớn nhất Đông Nam Á, dài 49.5m), nhưng rốt cục lại chọn chateau d'eau vì tính biểu tượng của nó!

[hat_de]

Hay quá ta !
Có gì tuyệt vời hơn khi ta được nghê kể về 1 mảnh đấu yêu thương nào đó của VN từ chính bạn tem quê nơi đó, dù là tự kể hay sưu tầm cũng thật đáng quý. Quê hương mỗi người chỉ 1, như là chỉ 1 mẹ thui mà.

Sau nầy bác NTD rảnh đề nghị bác vít hẳn 1 vài về Quê Hương Bình Thuận của bác toàn bằng tem, bì, MC và các vật phẩm quý khác .

Nhớ đưa tem Thanh Long các nước và của VN vào khi nói về đặc sản của vùng. Giống gk làm bộ về HP có phần nhấn mạnh về Hoa phượng. Có thể dùng tem hoa phượng của bất kì nước nào, thì trái Thanh Long cũng vậy

Nguyên văn bởi Nguoitimduong

....
Kỳ vừa rồi, họa sĩ Nguyễn Du có ra Phan Thiết để tìm mẫu vẽ cho bộ phong cảnh Bình Thuận, cũng đã đi rất nhiều nơi : Mũi Né, hải đăng Kê Gà, núi Tà Kóu ( nơi có tượng Phật nằm lớn nhất Đông Nam Á, dài 49.5m), nhưng rốt cục lại chọn chateau d'eau vì tính biểu tượng của nó!

cảm ơn NTD về những thông tin thú vị !
Bình Thuận có Gềnh Sơn lên tem rùi rất đẹp đó, lần này dùng hình ảnh Tháp nước là có lý.
Mặc dù đây là công trình của Pháp nhưng nó có tính biểu tượng cao và ăn sâu vào tâm trí người dân Bình Thuận rùi, mình thấy lo go của 1 tổ chức gì đó ở BT cũng có cái nầy thì phải, trang web về Bình Thuận cũng có nó.

Khi nào rảnh NTD ngồi thống kê hết tất cả các tem về Bình Thuận nhé

Nguyên văn bởi manh thuong

@NTD: Rút kinh nghiệm lần sau không để tui SPAM linh tinh, Bác nên hỏi tui trước chỗ nào tui chưa ... đến được rồi hẵng post bài. Nếu không diễn đàn phải tốn băng tần cho mấy cái ... tào lao của tui.

em thì bảo vệ anh MT tới ủng, ủng hộ anh nhiệt liệt
anh được đi du lịch nhìu nơi và ghi lại phong cả đẹp rất nên post lại cho bà con xem
mà văn phong tường thuật cũng rất dí dỏm


cố nha

[manh thuong]

Trời ơi, Má ơi, Bác NTD cứ tìm đúng chỗ ... ngứa cho con gãi. SPAM một đống hình Phan Thiết luôn.

Lên núi Tà Kú


choọc máy hình xuống dưới


một loạt bồ tát


Đội "sư phụ" lên cổ


Ổng nằm, tui ngồi ... thở

[manh thuong]

tiếp

Đường vào Tháp Chàm Pôsanư


"Hình bóng ai phản phất trong hương gạch
Chính thời gian mang em đến rêu phong"











Tháp chàm Pôsanư được lấy tên của 1 người công chúa xinh đẹp thời hồi ấy. Pôsanư chính là con gái của bà Ponagar (Tượng bà Ponagar hiện đang ở Nha trang).
Tháp chàm là nơi Hàn Mặc Tử và Mộng Cầm hẹn hò, trao cho nhau nụ hôn đầu tiên, những lời yêu thương nhất. Khi tình yêu đã chính mùi cũng chính là lúc Hàn Mặc Tử phát hiện ra mình bị bệnh phong....

[manh thuong]

Lom khom lên đồi cát





Thẳng lưng đón biển xanh

[manh thuong]

Đền thờ cá voi lớn nhất mang tên Vạn Thủy Tú

xương từ đuôi...


từ thân...


và từ đầu.




@NTD: Rút kinh nghiệm lần sau không để tui SPAM linh tinh, Bác nên hỏi tui trước chỗ nào tui chưa ... đến được rồi hẵng post bài. Nếu không diễn đàn phải tốn băng tần cho mấy cái ... tào lao của tui.

[open]

Em tặng anh :

[Nguoitimduong]

Nguyên văn bởi hat_de

...
Bình Thuận có Gềnh Sơn lên tem rùi rất đẹp đó, lần này dùng hình ảnh Tháp nước là có lý.
...

Gành Son chứ hạt_dẻ.
Tem thì hôm nào rảnh sẽ thống kê.
Bây giờ là thời gian..8 chuyện với a MT.

Giới thiệu một số kỷ lục Việt Nam ở Bình Thuận :

Hải đăng Kê Gà

Kê Gà, ngọn hải đăng cao nhất Việt Nam (được các nhà hàng hải công nhận). Thời Pháp thuộc, khi thiết lập nha hành chính tại Phan Thiết, người Pháp đã chọn đảo Kê Gà xây dựng một ngọn hải đăng cho vùng cực nam Trung bộ. Được khởi công vào năm 1897, đến năm 1899 ngọn hải đăng này mới được hoàn thành để phát tín hiệu cho tàu thuyền đi lại ngoài khơi. Chỉ riêng phần tháp đã cao đến 41m (trong khi ngọn hải đăng ở Vũng Tàu, thuộc loại lớn cũng chỉ cao 18m). Hải đăng nằm ở độ cao 25m so với mực nước biển. Tháp xây theo hình bát giác, cạnh dài 3m, tường dày 2m, trên đỉnh tháp rộng 2,5m, phát ánh sáng xa 22 hải lý. Trên đỉnh ngọn hải đăng có hệ thống lăng kính, bên trong có 2 bóng điện 2000 W xoay quanh. Do xây dựng chủ yếu bằng đá hoa cương nên hải đăng Kê Gà rất đẹp và được xem như một tác phẩm nghệ thuật quý giá.

Thông tin kỹ thuật :

Tác dụng: Chỉ vị trí mũi Kê Gà, Bình Thuận. Đèn độc lập, giúp tàu thuyền hoạt động trong vùng biển Bình Thuận định hướng và xác định vị trí của mình.
Tọa độ đại dư: 10o 41' 42" N
107o 59' 8" E
Tầm hiệu lực (tọa độ địa lý)
Ban ngày: 21.5 hải lýBan đêm: 22 hải lý
Chiều cao
Tháp đèn: 41m
Tâm sáng: 65m
Đặc tính ánh sáng
Màu sắc: Ánh sáng trắng
Đăc tính chớp: Chớp nhóm 3+1, chu kỳ 20s
Màu sắc thân đèn: Màu đá Granít
Loại đèn
Đèn chính: TRB 400
Đèn phụ: HD 300
Racon:
Năm thiết lập: trước 1975

[Nguoitimduong]

Ngôi chùa với ba kỷ lục đặc biệt

Chùa Phật Quang (đường Trần Quang Khải - phường Hưng Long, TP. Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) lâu nay vẫn được biết đến như một địa danh đang lưu giữ ba hiện vật đặc biệt, từng được ”Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam” công nhận.
Đó là 3 kỷ lục: bộ kinh Pháp Hoa khắc gỗ đầy đủ và xưa nhất; Quả Chuông giá trị lớn nhất và hai chiếc Mõ giá trị bằng gỗ lớn nhất Việt Nam.

Theo lời kể của Hoà Thượng trụ trì -BT Thích Huệ Tánh, vào ngày 16 tháng 11 năm 1987, trong lúc trùng tu xây dựng, sửa chữa Chùa Phật Quang, ở cột móng thứ chín, đã phát hiện dưới nền chùa cũ ba pho tượng Phật bằng đồng. Khi tiếp tục đào tới móng thứ mười tám lại phát hiện một quả bom nằm sâu dưới lòng đất. Sau đó, điều bất ngờ hơn người ta đã làm lộ diện được một căn hầm kích thước (2m x1m40 x1m), trong dấu một cái cũi bằng gỗ thị đỏ chứa đựng bộ “Đại thừa Diệu pháp Liên Hoa Kinh” quý giá, độc nhất vô nhị.

Hoà Thượng trụ trì - BT Thích Huệ Tánh

Theo các nhà nghiên cứu, Bộ kinh Pháp Hoa khắc bằng gỗ này được tạo nên nhờ công sức đóng góp tập thể: ngài Minh Dung làm chứng minh, ngài Thiệt Huệ thực hiện chạm khắc và ngài Thiệt Xác vận động kinh phí. Công trình bắt đầu được làm từ năm 1704, đến ngày mùng một tháng tư, năm Giáp Dần (1734), tức là năm Long Đức thứ ba đời Vua Lê Thuần Tông thứ 24 (thời Hậu Lê) thì hoàn thành. Sau khi bộ kinh được hoàn thành, ở “đàng trong”, Chúa Nguyễn Phúc Chu đã ban tặng danh hiệu “ Thánh Thủ” để ghi nhận công lao cho những người có công làm ra bộ Kinh này.

Bộ Kinh gồm 118 tấm gỗ thị đỏ (một trong những loại gỗ dẻo dai, có độ bền “thiên thu”); được khắc ngược trên hai mặt, trong đó có bảy tấm gỗ (0,68m x 0,34mx 0,03m) với nhiều chạm khắc hình ảnh Đức Phật đang thuyết pháp cùng nhiều các họa tiết hoa,lá,mây nước... trang trí xung quanh. Với bảy quyển, 28 phẩm và 600 ngàn chữ Hán chuyển tải, nội dung bộ Kinh thể hiện rõ triết lý sống, phong tục tập quán, tín ngưỡng, đức tin, những điều răn dạy đúc kết thành giáo lý...từ 28 vị Tổ ở Ấn Độ, sau truyền sang Trung Quốc vào cuối đời nhà Tuỳ. Cả pho kinh thuyết pháp đồ sộ như thế có thể tóm tắt bằng chín chữ: “KHAI THÌ CHÚNG SANH NGỘ NHẬP PHẬT TRI KIẾN” (có nghĩa: “Hướng dẫn chúng sanh bước vào con đường giác ngộ”). Điều đặc biệt là, dù đã trải qua mấy thế kỷ, bộ kinh vẫn không hề bị sứt mẻ hay bị mối, mọt, thậm chí có nhiều trang gỗ còn y như mới.

Chiếc Mõ bằng gỗ lớn nhất Việt Nam

Ngoài các mô típ trang trí với 186 con Rồng lớn, năm móng, có đuôi xoắn và 136 con Dơi phối kết các phù điêu hoa văn theo cấu trúc: trên-dưới, dưới-trên; trước- sau, sau-trước; trong –ngoài, ngoài-trong, tại chùa Phật Quang, còn có những vật phẩm giá trị được xác lập Kỷ lục lớn nhất Việt Nam là Chiếc Chuông bằng đồng với chiều cao 1m, đường kính 1m20, nặng 600kg.

Chiếc chuông này được đúc từ nửa tấn vật liệu, do một nhóm thợ người Quảng Nam thực hiện. Do kích thước lớn, chuông có tiếng kêu u trầm và ngân vang rất lâu.
Chuông gia trì có hình dáng như chiếc bình bát để ngửa, thường được đặt tại chính điện, nhà tổ và được sử dụng trong các giờ hành lễ. Chuông gia trì thường nhỏ hơn chuông u minh - tức chuông đại hồng chung.
Trong đó, có mõ gia trì lớn nhất Việt Nam tại chùa Phật Quang, thành phố Phan Thiết. Mõ cao 0,8 m, ngang 0,92 m, chạm khắc hình kình ngư, một loại cá biển lớn không bao giờ ngủ, tượng trưng cho sự thức tỉnh của con người.

Chiếc mõ lớn nhất Việt Nam. Ảnh Vietkings cung cấp.

Mõ Gia Trì làm bằng gỗ mít, được đặt trong chánh điện của chùa. Chiếc mõ này hợp với chuông Gia Trì tạo thành bộ pháp khí độc đáo, dùng cho việc tế tự.


Với khả năng thuyết pháp mạch lạc, vừa hóm hỉnh, vừa uyên thâm, Hoà Thượng trụ trì Chùa Phổ Quang BT Thích Huệ Tánh, tuy đã ngoài 80 tuổi, vẫn nhiệt tình giới thiệu, minh chứng bằng sự minh mẫn, thông tuệ của người có nhiều kinh nghiệm sư phạm, sau thời gian dài dạy học. Ông tự ví chữ ký của mình như hình ảnh một con người cô đơn trên con thuyền “độc mộc” dưới đêm sáng trăng.

Bộ kinh Pháp Hoa khắc gỗ đầy đủ và xưa nhất

Đằng sau Chùa, nơi góc nhỏ “bảo tàng”riêng của Hoà Thượng, chúng tôi lại thêm bất ngờ nữa. Ông đã và đang âm thầm sưu tầm những cổ vật, mà theo ông, không vì cầu lợi, cũng không đơn thuần chỉ làm thoả mãn thú vui, mà cái chính là góp phần lưu giữ lại cho hậu thế những giá trị văn hoá – nghệ thuật đúng nghĩa. Ông cho chúng tôi xem hai “con đội” bằng gỗ của một ngôi nhà cổ mà chủ của nó định làm củi đun bếp khi xây nhà mới. Hoà Thượng đã cố công xin về và lưu giữ trang trọng trong hai tủ kiếng lớn. Theo ông, nếu không kịp làm thế thì đáng tiếc lắm, vì thiếu hiểu biết, người ta có thể phá hủy tất cả những giá trị di sản quý báu. Khi một cây gỗ, một hòn đá, biết cất lên lời ca nhờ bàn tay khéo léo của nghệ nhân, nó sẽ không còn là vật vô tri, mà trở nên có linh hồn và có giá trị.



Chú thích : bài viết này được thực hiện năm 2005.Hiện tại 2 kỷ lục quả chuông lớn nhất và chiếc mõ lớn nhất hình như đã bị phá vỡ. Mong mọi người giúp thêm thông tin.