Paul Doumer, Toàn quyền Đông Dương.

[ke vo danh]

Paul Doumer, tên đầy đủ là Joseph Athanase Paul Doumer (sinh ngày 22.03.1857, bị ám sát ngày 07.05.1932). Ông đã bỏ nghề giáo sư trung học, để trở thành ký giả. Trong thời gian đó, ông đã tham gia chính trường, trở thành nghị sĩ trong cánh hữu. Paul Doumer trở nên có tiếng, khi ông đã làm một bản thuyết trình về những dự luật của Pháp dành cho Trung kỳ và Bắc kỳ. Về thành tích này, ông đã được trở thành Toàn quyền Đông Dương vào năm 1896 (cho tới năm 1902).

Trong thời gian giữ chức vị này, Paul Doumer đã cho điều chỉnh lại hết toàn hệ thống thuộc địa Đông Dương. Chính ông đã thuyết phục chính quyền Pháp để xây dựng đường hoả xa xuyên Việt, xây dựng cảng Hải Phòng...Tại Hà Nội, cầu sắt Paul Doumer đã được xây và mang tên ông (sau này là cầu Long Biên). Ông đã hợp tác với bác sĩ Yersin để mở một dưỡng đường dành cho bệnh nhân bị bệnh lao phổi, tại Đà Lạt; đã nghiên cứu để làm cho cây caoutchouc hợp thuỷ thổ tại Việt Nam. Dưới quyền của Paul Doumer, Hà Nội là thành phố đầu tiên tại Á Châu được cài đặt hệ thống điện.

Về Pháp, Paul Doumer thắng cử và trở thành tổng thống Pháp, năm 1931. Ngày 06.05.1932, đã bị một Nga kiều (Paul Gorgulov) bắn tử thương.

Ba tem bưu chính và một tem hàng không dưới đây, đã được phát hành dành cho Đông Dương, vào năm 1938. Có chân dung Paul Doumer và hình ảnh tượng trưng của Việt Nam khi đó.

[The smaller dragon]

Chia sẻ thêm với anh chị em trong Diễn Ðàn bộ maxicards cầu Doumer, tức cầu Long Biên, Hà Nội với tem Paul Doumer phát hành năm 1944. Dấu Bưu Ðiện Hà Nội ngày 13.3.1950.

Bộ tem Paul Dumer gồm ba con, giá mặt 2c, 4c, và 10c. Tôi chỉ có maxicards hai con 4c và 10c. Vậy là không đủ bộ, nhưng bây giờ có được một maxicard trong bộ này cũng là quý hiếm rồi!

[ke vo danh]

Bộ 3 tem Paul Doumer như trên vẫn còn có thể tìm ra. Nhưng postcard như của bác Rồng giới thiệu thì hầu như là chắc chắn khó thấy được.

Hy vọng biết đâu có một ngày đẹp trời nào, bác Rồng sẽ tìm được ấn phẩm còn thiếu đó, với tem 2c trong bộ trên.

[The smaller dragon]

Tôi muốn chia sẻ thêm vài thông tin về Paul Doumer mà anh Ke vo danh đã giới thiệu ở trên. Cám ơn Ke vo danh.

Paul Doumer là Toàn Quyền Ðông Dương (Gouverneur Général) trong 5 năm, từ tháng Hai năm 1897 đến tháng Ba năm 1902. Ðây là Toàn Quyền thứ mười sau các Toàn Quyền Constans (1887-1888), Richaud (1888-1889), Piquet (1889-1891), Bideau (1891), De Lanessan (1891-1894), Chavcassieux (1894), Rodier (1894-1895), Rousseau (1895-1896), và Foures (1895-1897).

Doumer sinh ngày 22 tháng Ba năm 1857, tên khai sinh là Joseph-Athanase, sau mới đổi thành Paul. Ông sinh ra trong giới bình dân, cha là sếp một toán thợ đặt đường rầy xe lửa, lương 40-45 xu một ngày, mẹ nội trợ. Khi trưởng thành, Doumer học nghề chạm khắc rồi tự học đỗ tú tài toàn phần, trờ thành một giáo sư dạy toán. Rồi hoạt động chính trị, được cử làm Toàn Quyền Ðông Dương khi chưa đầy 40 tuổi, rồi nghị sĩ, rồi Chủ Tịch Thượng Viện. Cuối cùng Doumer được bầu làm Tổng thống Cộng Hòa Pháp Quốc ngày 13 tháng Năm năm 1931. Một năm sau, Doumer bi ám sát ngày 6 tháng Năm năm 1932. Nước Pháp treo cờ rũ, để quốc tang tiếc thương một nhà lãnh đạo và các con phụng sự tồ quốc cho đến giọt máu cuối cùng. Doumer còn là tác gỉa sách Livre de Mes Fils (Sách Về Các Con Trai Của Tôi) mà nội dung là sự hy sinh vì tổ quốc của 4 trong 5 con trai của ông trong Ðệ Nhất Thế Chiến.

Paul Doumer và năm người con trai mà trừ trưởng nam Fernand (thứ 2 từ trái), bốn con trai còn lại là
Armand (thứ 1 từ trái), André (thứ 3 từ trái), René (thứ 4 từ trái) và Marcel (thứ 1 từ phải) đều tử trận.

Nhận chức Toàn Quyền, Doumer đã thực hiện được nhiều đại công trình tại Ðông Dương, bao gồm hệ thống 1,625 km đường xe lửa, dựng cầu Doumer (cầu Long Biên Hà Nội) trên sông Hồng dài 1,680 m, tổ chức ngân sách Ðông Dương, lập Phái Ðoàn Khảo Cổ Ðông Dương (1898) năm sau đổi tên thành Trường Viễn Ðông Bác Cổ, nha khí tượng, nha địa chất, trường đại học Y Dược...

Paul Doumer và vua Thành Thái năm 1899

Ngày 6 tháng Năm năm 1932, tổng thống Paul Doumer đến chủ tọa hội chợ sách hàng năm của các văn sĩ cựu quân nhân tại khách sạn Salomon de Rothschild (hay Hotel de Rothschild) phố Berryer, Paris. Tại đây, một kẻ cuồng tín đã ám sát ông bằng hai phát đạn súng lục. Kẻ sát nhân gốc Nga, tên Paul Gorguloff, sinh tại Labinskaia trong vùng núi Caucase, 35 tuổi, cưụ y sĩ trong hồng quân Liên Xô. Sau chiến tranh, hắn đi nhiều nước, làm nhiều nghề, viết văn với bút hiệu Paul Brède.

Paul Doumer bị bắn chiều ngày 6.5 thì 4 giờ 17 sáng hôm sau, 7.5, ông trút hơi thở cuối cùng tại bệnh viện Beaujon, Paris.

Kẻ sát nhân đang bị hỏi cung tại sở cành sát Paris

Bảo Ðại (thứ 1 từ phải) tham dự đám tang Paul Doumer cùng các vua chúa Âu Châu

Dòng tem Ðông Dương và VNDCCH có nhiều tem kỷ niệm với hình tượng Paul Doumer. Trước hết là bộ tem Paul Doumer phát hành ngày 8 tháng 6 năm 1938, Scott #200-202, kỷ niệm khánh thành đường xe lửa xuyên Ðông Dương lần thứ 35 mà anh Ke vo danh đã giới thiệu. Bộ thứ hai phát hành năm 1944, Scott #253-255, với hình ảnh Paul Doumer mà anh Ke vo danh cũng đã giới thiệu. Bộ này có tem mất răng cưa hàng dọc giữa hai tem mệnh gía 4c.

Tem Paul Doumer sai

Bộ tem Paul Doumer thời Ðông Dương thuộc Pháp sau được cơ quan Bưu Ðiện VNDCCH in đè hàng chữ «VIET-NAM DOC-LAP TU-DO HANH-PHUC BUU-CHINH» và xoá hai hàng chử EF POSTES PAUL DOUMER ở dưới. Bộ in đè này có tem in sai, là hàng chữ “HẠNH PHÚC” in ngược ở vị trí thứ 3 tính từ dưới lên bên phải. Lỗi này có trên cả 3 tem mệnh gía 2c, 4c, và 10c.

Tem Doumer in đè ngược chữ "HANH-PHUC"

Tờ tem Doumer in đè có tem in ngược, thứ 3 tính từ dưới, bên phải (có mũi tên)

[ke vo danh]

Cám ơn bác Rồng về những bổ túc thông tin, nhất là phần hình ảnh có liên quan tới Paul Doumer.

Riêng planche tem 4c của bác có, cũng độc đáo không kém. Không biết bác có phanche này, cho tem 2c chưa? Nếu không thì cũng lại là một điều khó hiểu, bác nhỉ? Vì postcard bác cũng đã thiếu loại cho 2c rồi!

Planche 50 tem, loại 2c. Nếu bác (hoặc ai cần), kvd sẽ giới thiệu:

******

Tiện dịp, xin hỏi bác Rồng về tem cấy lúa như dưới đây. Planche còn 25 tem có hiếm không, bác?

[ke vo danh]

Không biết bác Rồng và những bạn nào đang sưu tầm tem Đông Dương, có thường để ý tới chữ ký của những hoạ sĩ vẽ tem khi đó không nhỉ?

Những tem Paul Doumer, đều có chữ "CHUOC" bên dưới. Không biết có phải đó là tên của hoạ sĩ Bùi Trang Chước không nhỉ?

Ngoài ra, có nhiều bộ tem khác, do các hoạ sĩ Mai Thứ; Lê Thị Lựu sáng tác rất đẹp. Có gì kvd sẽ giới thiệu lên sau, trong mục tem Đông Dương.

[Poetry]

Nguyên văn bởi ke vo danh

Những tem Paul Doumer, đều có chữ "CHUOC" bên dưới. Không biết có phải đó là tên của hoạ sĩ Bùi Trang Chước không nhỉ?

Đúng là tên hoạ sĩ Bùi Trang Chước anh ạ.

[nam_hoa1]

Toàn quyền Paul Doumer với đường sắt Đông Dương
Ngay sau khi đặt chân lên vùng đất Đông Dương, Toàn quyền Paul Doumer đã thi hành một loạt chính sách trên nhiều lĩnh vực khác nhau, tạo điều kiện cho sự ra đời và mở rộng các ngành kinh tế mới, đồng thời cho xây dựng nhiều đường xá, cầu cống lập nên một hệ thống giao thông vận tải đồng bộ tạo thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa và di chuyển hành khách trên toàn cõi Đông Dương. Trong hệ thống giao thông vận tải đồng bộ mà Paul Doumer đã cho xây dựng và khai thác, không thể không kể đến mạng lưới đường bộ (trước quen gọi là đường cái quan) được làm mới và nâng cấp nhiều cung đoạn và một số cầu bắc qua sông lớn như cầu Doumer[1] (cầu Long Biên, Hà Nội ngày nay), cầu Tràng Tiền (Huế), cầu Bình Lợi (Sài Gòn), cầu Hàm Rồng (Thanh Hóa). Đặc biệt hơn cả là hệ thống đường sắt Đông Dương được xây dựng từ năm 1901, khánh thành năm 1936.
Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer đã đề nghị bao gồm:
1) Một tuyến dài bắt đầu từ Sài Gòn, đi dọc Trung Kỳ qua Quy Nhơn, Đà Nẵng và Huế ra tới Bắc Kỳ. Khi đến Hà Nội sẽ nối vào tuyến đang xây dựng ở Hà Nội đi biên giới Quảng Tây.
2) Một tuyến ngang từ Hải Phòng đi Hà Nội, rồi ngược châu thổ sông Hồng đến Lào Cai để đi vào Vân Nam.
3) Một tuyến ngang khác từ Quảng Trị đi Sa-va-na-khet, nối sông Mê-Kông với bờ biển Trung Kỳ.
4) Một tuyến đi vào rặng núi nam Trường Sơn, giả thiết là từ Quy Nhơn đi về hướng Kon-tum.
5) Cuối cùng, một tuyến nối Sài Gòn với Phnom-penh, sau này sẽ kéo dài đến Xiêm (Thái Lan).
Tổng chiều dài của mạng đường sắt Đông Dương ước tính sẽ là 3.200 km.
( Trích nguồn NG VAN TRUONG VHNA )

[The smaller dragon]

Xin cẩn thận, đừng ca tụng một tay thực dân thái quá mà đi xa sự thật!

Hệ thống hỏa xa Ðông Dương thời Paul Doumer chỉ có 1,625 km mà thôi. Ðây là con số tôi lấy từ tài liệu lịch sử đương thời, tựa đề Paul Doumer (1857-1932) Sa Vie - Sa Mort - Ses Obsèques Nationales. Ðây là số đặc biệt của tạp chí L' Illustration ra tháng 5.1932, ngay sau khi Paul Doumer bị ám sát chết. Tạp chí Pháp này phát hành để vinh danh đời sống của một công chức cao cấp có nhiều công trạng với nước Pháp. Vì thế, họ không dại gì tự ý giàm sút thành qủa của Paul Doumer về hệ thống hỏa xa xuyên Ðông Dương, từ 3,200 km xuống còn 1,625 km đường sắt đâu! Tài liệu của người Việt sau, nhất là tài liệu bây giờ, quá xa cách với sự kiện nên không đáng tin bằng tài liệu đương thời. Ngay con số 3,200 km cũng là con số tính tròn! Dĩ nhiên, sau Paul Doumer, hệ thống hỏa xa xuyên Ðông Dương được bành trướng thêm là chuyện khác!

Hình bìa số tạp chí đặc biệt tưởng niệm Paul Doumer vừa bị ám sát

Tôi đã viết vài nét về thành qủa tốt đẹp của Paul Doumer, kể cả việc phát triển đất nước ta, hồi đâu thế kỷ XIX về nhiều phương diện qua vai trò Toàn Quyền Ðông Dương. Nhưng đừng quên Paul Doumer cũng chỉ là một tay thưc dân, sang Việt Nam để phục vụ quyền lợi của nước Pháp! Cụ thể nhất là đã biến Tonkin, hay miền Bắc nước ta, từ một xứ bảo hộ (protectorat của Pháp, nhưng dưới quyển trực trị của triều đình Huế) thành một xứ trực tiếp thuộc quyền cai trị của đế quốc Pháp (colonie). Ðó là Dụ ngày 26.7.1897 của Thành Thái xoá bỏ Nha Kinh Lược Bắc Kỳ mà quyền hành của viên Kinh Lược Sứ từ nay chuyển giao cho viên Resident Général (Thống Sứ Pháp). Dụ thì dĩ nhiên do vua nhà Nguyễn ban hành, nhưng tác gỉa chính là tay thực dân Paul Doumer đang nắm Toàn Quyền Ðông Dương!

Nha Kinh Lược với viên Kinh Lược Sứ là vị quan thay mặt triều đình Huế cai trị toàn cõi Bắc Kỳ, Pháp gọi là Phó Vương (Vice Roi). Hoàng Cao Khài là một viên Kinh Lược Sứ nổi tiếng.

Phòng khánh tiết trong dinh Hoàng Cao Khải với nhiều cổ vật quý hiếm

Trả lời anh Ke vo danh: Cám ơn anh. Tôi có nguyên những tờ tem Doumer thường và in đè rồi. Tem nguyên tờ thì bao giờ cũng hiếm vì khó mua. Nói chung, tôi thấy giá tem Ðông Dương trên Scott quá rẻ là một điều vô lý. Nhưng cũng vì giá trong catalog rẻ mà cách đây 20-30 năm, tôi mua dược nhiều tờ tem Ðông Dương, đặc biệt là những tờ tem Ðông Dương in đè của Bưu Ðiện VNDCCH 1945-1946.

[nam_hoa1]

Ngày 20 tháng 7 năm 1885 chuyến tàu lửa đầu tiên xuất phát từ Ga Sài Gòn, vượt Sông Vàm Cỏ Đông bằng phà tại Bến Lức, đến Ga cuối cùng tại Mỹ Tho đánh dấu sự ra đời của Ngành Đường sắt Việt Nam. Đến tháng 5 năm 1886 toàn bộ các cầu trên tuyến đường sắt Sài Gòn – Mỹ Tho đã hoàn thành cho phép tàu chạy một mạch tới Mỹ Tho.
Năm 1902, Pháp xây dựng xong Đường sắt Hà Nội – Đồng Đăng;
Năm 1902, Pháp xây dựng xong Đường sắt Hà Nội – Hải Phòng;
Năm 1906, Pháp xây dựng xong Đường sắt Hà Nội – Lào Cai;
Năm 1931, Pháp xây dựng xong Đường sắt Tháp Chàm – Đà Lạt;
Năm 1933, Pháp xây dựng xong Đường sắt Sài Gòn – Lộc Ninh;
Năm 1899 - 1936, Pháp xây dựng xong tuyến Đường sắt Bắc Nam
Ba mươi năm đầu tiên của Thế kỷ XX, để thực hiện chính sách khai thác triệt để thuộc địa, Pháp đã xây dựng một Hệ thống Đường sắt từ Bắc vào Nam, nhưng chủ yếu nhằm phục vụ công cuộc cai trị và khai thác.
Hình ảnh chuyến xe lửa đầu tiên 27-12-1881 đi Saigon - Mỹ Tho( Nhưng đến ngày 20 tháng 7 năm 1885 mới chính thức đưa vào khai thác )

Tuyến xe lửa Tháp Chàm - Đà Lạt

Hình ảnh ga Lộc Ninh 1933

Như vậy đến năm 1936 , tuyến đường sắt Hà Nội - Sai gòn thời thuộc Pháp đã gần như hoàn chỉnh + với các tuyến phụ khác như SG - Mỹ Tho . Phan Rang - Tháp Chàm , Hà Nội- Lào Cai , Hà Nội -Đồng Đăng...tổng chiều dài đã hơn 2000 km