Bộ tem "Thành ngữ điển tích" (bộ II) của Trung Quốc

[Poetry]

4. Văn kê khởi vũ

Chữ "Văn" ở đây là chỉ nghe thấy. Còn chữ "Vũ" là chỉ múa kiếm. Ý của câu thành ngữ này là chỉ nửa đêm nghe tiếng gà gáy thì dậy tập múa kiếm.

Câu thành ngữ này có xuất xứ từ "Tấn thư - Truyện Tổ Địch".

Tổ Địch và Lưu Côn đều là danh tướng triều nhà Tấn, hai người thân nhau từ thuở nhỏ, đến tuổi thanh niên lại cùng nhau đến làm quan Bộ Tịch chuyên quản văn thư ở Tư Châu (Tức phía đông bắc Lạc Dương tỉnh Hà Nam ngày nay). Hai người rất tâm đầu ý hợp và đều mong muốn được cống hiến sức mình cho nhà nước. Họ ban ngày cùng làm việc với nhau, tối đến lại cùng ngủ một chỗ.

Bấy giờ, trong nội bộ tầng lớp thống trị của triều Tây Tấn xảy ra lục đục, thủ lĩnh các dân tộc thiểu số cũng nhân cơ hội này nổi loạn, khiến tình hình vương triều Tây Tấn hết sức nguy ngập. Tổ Địch và Lưu Côn đều rất lo lắng trước việc này.

Một hôm vào lúc nửa đêm, tiếng gà gáy từ xa vọng lại làm Tổ Địch thức giấc, anh tatrở dậy lay gọi Lưu Côn và hỏi có nghe thấy tiếng gà gáy không?
Lưu Côn lắng tai nghe một lúc rồi nói: "Đúng, đúng là tiếng gà gáy, nhưng gà gáy vào lúc nửa đêm là tiếng ác".

Tổ Địch nghe vậy liền bác lại rằng: "Đó không phải là tiếng ác, mà là tiếng thôi thúc chúng ta dậy rèn luyện, nào hãy dậy mau".

Lưu Côn cho là Tổ Địch nói đúng, bèn trở dậy mặc quần áo rồi cùng bước ra sân. Bấy giờ trên trời trăng sáng vằng vặc, hai người cùng rút kiếm múa với nhau cho tới khi trời sáng, quần áo đều ướt đẫm mồ hôi mới thu kiếm trở về phòng nghỉ.

Câu thành ngữ này dùng để nói về người có chí hướng tranh thủ thời gian rèn luyện để làm việc lớn.