Valentina Vladimirovna Tereshkova, nữ phi hành gia đầu tiên bay vào vũ trụ

[HoaHoa]

Valentina Vladimirovna Tereshkova (sinh ngày 06 tháng 03 năm 1937) là một nhà du hành vũ trụ Liên Xô và là nhà nữ du hành vũ trụ đầu tiên trong lịch sử thám hiểm vũ trụ của loài người, trong chuyến bay Chayka (có nghĩa là mòng biển) trên tàu Vostok 6 vào ngày 16 tháng 6 năm 1963.

Tereshkova sinh ra tại Bolshoye Maslennikovo, một làng nhỏ ở tỉnh Yaroslavl. Khi học xong, bà làm việc ở một nhà máy dệt, và sau đó đi học nghề kĩ sư. Bà tập luyện nhảy dù tại câu lạc bộ hàng không ở địa phương, thực hiện chuyến nhảy đầu tiên vào ngày 21 tháng 5 năm 1959 khi mới 22 tuổi. Năm 1961 bà làm thư kí cho Đoàn Thanh niên địa phương và sau đó trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Liên Xô.
Sau chuyến bay của Yuri Gagarin vào năm 1961, Sergey Korolyov, kĩ sư trưởng của chương trình vũ trụ Liên Xô, nghĩ tới việc đưa một phụ nữ lên vũ trụ. Vào ngày 16 tháng 2 năm 1962, Tereshkova được chọn vào đội nữ du hành vũ trụ. Cuối cùng năm người được chọn trong hơn bốn trăm ứng cử viên: Tatiana Kuznetsova, Irina Solovyova, Zhanna Yerkina, Valentina Ponomaryova và Tereshkova. Điều kiện tuyển chọn bao gồm ứng cử viên phải là những người từng nhảy dù dưới 30 tuổi, thấp hơn 1,70 m và cân nặng không quá 70 kg.
Tereshkova là ứng cử viên sáng giá nhất vì lí lịch "vô sản" của bà và cũng bởi vì cha bà, Vladimir Tereshkov, một sĩ quan lái xe tăng, đã hi sinh như một anh hùng trong cuộc chiến chống phát-xít Đức. Các nhà lãnh đạo Liên Xô cho rằng chuyến bay đưa phụ nữ vào vũ trụ chỉ nhằm mục đích tuyên truyền và cuối cùng Tereshkova là người được chọn trong năm người.

Vào ngày 16 tháng 6 năm 1963, Tereshkova bay vào vũ trụ trên tàu Vostok 6, trở thành người phụ nữ đầu tiên, cũng như là một thường dân đầu tiên bay vào vũ trụ. Bà bay quanh Trái Đất 48 vòng với gần 3 ngày trên vũ trụ. Số lần bay quanh Trái Đất của bà nhiều hơn tổng số lần của các nhà du hành vũ trụ Mỹ tính đến thời điểm đó. Công tác của bà là tiếp tục việc ghi lại nhật kí chuyến bay và chụp ảnh đường chân trời, sau được dùng để phân biệt các tầng khí trong bầu khí quyển.
Trong toàn thể chuyến bay bà ở trong tình trạng nôn mửa. Những báo cáo sau này cho thấy Korolyov không hài lòng với công việc của Tereshkova ở trên vũ trụ và không cho phép Tereshkova thực hiện một số thao tác điều khiển tàu vũ trụ như đã lên kế hoạch. Sau khi hạ cánh, bà đã cho mọi người xem khẩu phần ăn của mình, để che giấu sự thật là bà đã ăn không đủ trong suốt chuyến bay. Bà bị thương khi hạ cánh và được cấp tốc gửi đến bệnh viện. Ảnh chụp bà hạ cánh với một nụ cười là được dựng lại sau này.

Sau chuyến bay vào vũ trụ bà theo học tại Học viện Hàng không Zhukovsky, và tốt nghiệp với tấm bằng kĩ sư hàng không vũ trụ vào năm 1969. Cùng năm, nhóm nữ phi hành gia vũ trụ giải tán. Năm 1977 bà nhận học vị tiến sĩ. Bà cũng tham gia chính trị: từ năm 1966 đến năm 1974 bà là thành viên của Xô viết tối cao, từ 1974 đến 1989 trong Đoàn chủ tịch của Xô viết tối cao, từ 1969 tới 1991 bà nằm trong Ban Chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô. Năm 1997 bà nghỉ hưu trong lực lượng không quân và nhóm phi hành gia vũ trụ theo quyết định của tổng thống.

Valentina Tereshkova sau đó trở thành một thành viên chủ chốt trong chính phủ Xô viết và là một hình ảnh đại diện nổi tiếng của Liên Xô với nước ngoài. Bà là thành viên của Tổ chức Hoà bình thế giới năm 1966, thành viên của Xô viết tỉnh Yaroslavl năm 1967, thành viên của Xô viết liên bang thuộc Xô viết tối cao các nhiệm kì 1966-1970 và 1970-1974, và trúng cử vào Đoàn chủ tịch Xô viết tối cao năm 1974. Bà cũng là đại biểu của Liên Xô tại hội nghị của Liên hiệp quốc trong Năm phụ nữ quốc tế tổ chức tại Mexico City năm 1975. Bà nắm giữ các cương vị quan trọng trong Xô viết tối cao, Ủy viên Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Liên Xô, Phó chủ tịch Hiệp hội phụ nữ dân chủ quốc tế và Chủ tịch Tổ chức hữu nghị Liên Xô - Algeria.

Bà nhận được nhiều giải thưởng, danh hiệu có giá trị như: Anh hùng Liên Xô - danh hiệu cao nhất của Liên Xô, Huân chương Lenin, Huân chương Cách mạng tháng Mười, nhiều huân chương khác, các danh hiệu của nước ngoài như Huy chương vàng Hoà bình của Liên hợp quốc, Giải thưởng Quốc tế Simba vì sự tiến bộ phụ nữ. Bà cũng được các nước Tiệp Khắc, Việt Nam, Mông Cổ trao tặng các danh hiệu Anh hùng lao động của nước mình. Một núi lửa ở phần khuất của Mặt Trăng mang tên Tereshkova.
Sau sự sụp đổ của Liên bang Xô viết, Tereshkova không còn tham gia các hoạt động chính trị nữa, nhưng bà vẫn giữ được uy tín vốn có của mình. Cho đến nay, bà vẫn được mọi người kính trọng với danh hiệu nữ anh hùng Nga, và vai trò của bà trong lịch sử ngành vũ trụ của Nga, chỉ sau Yuri Gagarin và Alexei Leonov. Từ khi từ giã chính trường, bà ít xuất hiện hơn trong các sự kiện liên quan đến vũ trụ.