Bàn về loạt bài về Bưu Thiếp Gia Ðình của Dung Tran (2)
Tôi thêm vài nhận xét về những bưu thiếp gia đình mà anh Dung Tran đã chia sẻ ở trên.
1. Bưu thiếp #1B-N, nhật ấn đi 13.5.1955, đến 23.5.1955, ng. PTPhương, nn. HTBảo. Bưu thiếp thực gửi từ Hà Nội vào Sài Gòn. Lúc ấy Sài Gòn chưa quyết định phát hành bưu thiếp N-B, và chưa sửa soạn nhật ấn riêng cho loại này. Xem lại lịch sử bưu chính VNCH thời này, thì quả thật có dấu huỷ tem 5 làn sóng và nhật ấn Saigon R.P. như bưu thiếp này.
Phong bì trên đây cũng giải thích lý do tại sao giá bán bưu thiếp N-B tại Sài Gòn là 1đ50: Ðó là giá bưu cước gửi thư trong nước lúc bấy giờ.
Bưu thiếp này cũng là bằng chứng cho thấy bưu thiếp B-N phát hành sớm hơn bưu thiếp N-B. Chúng ta biết rõ ngày phát hành đầu tiên của bưu thiếp N-B là 15.5.1955 nhờ thông cáo của Nha Tổng Giám Ðốc Bưu Ðiện Saì Gòn, còn ngày phát hành đầu tiên của bưu thiếp B-N là ngày nào? Có thể là ngày 1.5.1955 chăng như thông tin của Dung Tran, nhưng cần văn bản liên hệ thì kết luận mới thuyết phục. Tôi không được biết nội dung của Biên Bản ngày 12.4.1955, nhưng tôi không ngạc nhiên nếu ngày phát hành bưu thiếp của hai miền khác nhau.
2. Bưu thiếp #2B-N, nhật ấn đi 17.5.1955, đến không có, ng. NÐChâu, nn. ÐTKhanh. Nhật ấn đến không có là một dấu hỏi, tình trạng bưu thiếp thẳng thớm, mực viết rất tươi... đem lại nhiều nghi ngờ. Không biết đây là bưu thiếp thực gửi hay bưu thiếp giả?!
3. Bưu thiếp #3B-N, nhật ấn đi 31.5.1955, đến không có, ng. Ô Phán, nn. VXuân. Tuy không có nhật ấn đến, nhưng xét những chi tiết khác, bưu thiếp này rất thực. Người viết viết “15-3 Dư Â Lịch” là chi tiết rất chính xác vì người Bắc có tuổi thường đề cập đến ngày tháng theo âm lịch. Mà năm 1955, theo âm lịch, đúng là có hai tháng Ba! Cách diễn tả “về Thanh” (tức là đã về Thanh Hoá rồi!) cũng vậy, không phải là người trong cuộc thì ít ai nói được đúng như thế. Chỉ có một chi tiết cần kiểm chứng lại. Ðịa chỉ đến là phố Paul Blanchy ở Tân Ðịnh mà người viết ghi là “phố Trưng Nữ Vương” thì rất lạ với tôi. Hồi năm 1955 thì tôi đang ở vùng Tân Ðịnh nên đi học qua lại phố Paul Blanchy hàng ngày, mà nhớ là phố này không hề có tên Việt là “Trưng Nữ Vương!”
4. Bưu thiếp #4N-B, bưu thiếp trắng. Không như sự chia sẻ của Dung Tran, theo tôi thì đây phải là bưu thiếp Nam Bắc, không phải Bắc Nam.
Tất cả các bưu thiếp B-N đều ghi “Người gửi” theo đúng cách nói và cách viết của miền Bắc. Bưu thiếp này mặt trước ghi “Người gửi,” nhưng mặt sau lại ghi “Thân ái gởi lời chào” là cách nói miền Nam. Nên nhớ là hình thức và nội dung các hàng chữ in trên bưu thiếp đều đã được hai phái đoàn Bưu Ðiện Bắc Nam thỏa thuận, nên hoàn toàn giống nhau, trừ cách viết chữ “gửi/gởi.”
Nhưng chi tiết chính xác nhất xác định được bưu thiếp này là N-B là chi tiết hai chữ “BƯU THIẾP” in mặt trước. Các bưu thiếp miền Bắc thì hai chữ này gầy và cao, mà chiều ngang của hai chữ thì luôn luôn bằng chiều ngang của khung bản đồ. Trái lại, bưu thiếp miền Nam thì hai chữ này mập và lùn, chiều ngang luôn luôn lớn hơn khung bản đồ. Xem hình dưới đây.
5. Bưu thiếp #5N-B, chính xác!
6. Bưu thiếp #6N-B, nhật ấn đi 17.6.1955, đến 16.7.1955, ng. HVTúc, nn. HVDục. Bưu thiếp thực gửi từ Sài Gòn ra Hà Ðông. Người gửi là tù nhân trong khám ghi rõ số tù, tên nhà tù (rất chính xác trong thời điểm ấy: “Ðề lao Trung ương Chí Hòa”), và có cả dấu Kiểm Duyệt của nhà tù.
Bưu thiếp này là một bằng chứng quá đặc biệt của chế độ lao tù thời VNCH chăng: chính sách rộng rãi đến độ tù nhân cũng được phép gửi thư từ thông tin ra tận miền Bắc cho thân nhân sao?
Mong anh Dung Tran tiếp tục chia sẻ thêm những bưu thiếp khác, nhất là bưu thiếp B-N, để chúng ta cùng học hỏi lẫn nhau.