Bài viết cảm ơn tới Ban quản trị CLB VietStamp và các bạn sưu tầm tem nhân dịp tác giả vừa trở thành hội viên.
Điểm lại lịch sử những con tem đầu tiên và lịch sử bưu chính thế giới mới thấy sự thú vị của nó. Mặc dầu bưu chính thế giới đã kỷ niệm hơn 350 năm con dấu bưu điện đầu tiên, nhưng điều đó không có nghĩa là vào thời gian đó ngành bưu chính thế giới đã phát hành và sử dụng tem thư. Quá trình này diễn ra như thế nào xin dành cho bạn sưu tầm tem tự tìm hiểu và hy vọng điều đó sẽ mang đến nhiều thú vị qua quá trình nghiên cứu. Trong bài này, tôi chỉ đề cập đến khía cạnh thời điểm lịch sử của những con tem đầu tiên của các cường quốc trên thế giới.
Con tem được phát hành và đưa vào sử dụng đầu tiên trên thế giới năm 1840 là con tem
“Penny Black” của Vương quốc Anh. Lý do được gọi như vậy vì nó có giá mặt
1p (one penny) và vì được in màu đen nên nó được gắn liền với thuật ngữ
black.
Mặc dù các quốc gia Tây phương như Anh, Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha có vị trí địa lý nằm gần kề nhau, nhưng mãi đến năm 1849 Pháp mới kế tiếp phát hành con tem đầu tiên của mình, tem hình
Ceres, nữ thần trồng trọt và tình yêu, theo truyền thuyết La mã cổ đại.
Sau Pháp là Tây Ban Nha, ra con tem đầu tiên năm 1850; tiếp đến Nga phát hành con tem đầu tiên năm 1858; Ý phát hành năm 1862.
Có lẽ việc sử dụng tem thư bắt đầu chuyển dần sự ảnh hưởng từ các quốc gia châu Âu sang châu Á. Năm 1871 Nhật phát hành con tem đầu tiên của họ và Trung Hoa phát hành con tem đầu tiên hình con rồng năm 1878.
Trong giai đoạn này Hoa Kỳ, có lẽ chịu nhiều ảnh hưởng của Anh, đã phát hành con tem đầu tiên của họ năm 1847, hình tổng thống thứ 14 của Hoa Kỳ, Franklin Pierce. Trong khi đó, Đế chế Đức, tuy nằm kề Pháp và Anh nhưng mãi đến năm 1872 mới ra con tem đầu tiên. Có lẽ lý do là thời gian này là thời gian sát nhập các quận và địa hạt của Đức thành một đế chế.
Dù sớm hơn hay muộn hơn, tất cả các con tem đầu tiên của các quốc gia được nêu trên đều là tem không răng cưa. Nếu ai trong chúng ta có một con tem đầu tiên đó mà lại có răng cưa thì chắc hẳn con tem sẽ có giá “ngàn vàng”.