[HanParis]

VICTOR HUGO
(1802-1885)

Nhắc đến Những Kẻ Khốn Cùng (Les Misérables), người ta nghĩ ngay đến tuyệt phẩm của Victor Hugo. Tại quốc nội đã tưởng niệm ông cách đây vài năm theo trí nhớ của tôi. Tác phẩm mưu tả giai cấp vô sản Pháp bị bần cùng hóa và dân nghèo bị tư bản bóc lột qua nhân vật Jean ValJean. Truyền này cũng đưa vào điện ảnh Pháp nhiều lần trong ấn bản mới nhất cách nay mấy năm thì có sự hiện diện của Jean Paul Belmondo, diễn viên lừng danh cùng thời với Alain Delon của thập niên 60, 70. Thế nhưng Victor Hugo không chỉ là văn hào theo chủ nghĩa lãn mạn (romantisme), ông còn là nhà thơ danh tiếng của TK 19. Và hình như ông đa tài hơn kịch gia Molière của TK 17, Hugo cũng là nhà soạn kịch. Cho nên ông đã đóng góp không ít cho nên văn chương Pháp. Xin kể một chuyện vui về tiểu sử nhà văn Pháp. Vì ông sáng tác rất nhiều qua văn xuôi tiểu thuyết, thi thơ và kịch nói. Hàn còn nhớ trong lớp vào giờ Pháp Văn khi ấy khi thày đọc tiểu sử cho mọi người chép thì dài quá, Tây Đầm cứ thở phù phù chán nãn. Đến khi nghe đến năm ông mất chấm hết thì cả lớp reo vui : Enfin! Hết rùi ư? May quá, nãy giờ viết mõi cả tay! Thời đó đâu có phần mềm để thâu lại lợi thày và vi tính tạo ra file với dạng Word hay PDF. FDC kỷ niệm ngày ông mất sau 100 năm.

Jean de La FONTAINE
1621-1695

Những tên Tây có chữ LE, LA, DE hay DU đứng đầu thường là con nhà quí tộc. Nhưng chữ La Fontaine dịch ra tiếng Việt thì quá bình dân vì nó nhắc ta cái phông tênh công cộng (vòi nước miễn phí) thời bao cấp. Từ trước 1975, nhiều dịch giã Giao Chỉ đã chuyển sang tiếng Việt mình với từ mỹ miều Lã Phụng Tiên. Mấy đứa bạn ngỗ nghịch trong xóm tôi hay châm biếm là Tiên nhưng mà Tiên Đây. Thày cô thường bắt bọn tôi học thuộc lòng nhiều bài thơ ngụ ngôn (Fable) của ông. Thi sĩ thích dạy đời của TK 17 đã để lại cho nền văn học Pháp nhiều bài ngụ ngôn hay, cái lý lẽ ở đời mà thời nào ta cũng có thể học hỏi. Nhiều bài học làm người, kẻ mạnh kẻ yếu, cái ngu dốt, sự thông minh... Thật ra ông cũng... chôm từ nhiều bài ngụ ngôn từ thời cổ đại La Tinh và Hy Lạp.