Hỏi về tem Ốc

[luu]

Xin hỏi,
Có ai biết về tem ốc trong giai đoạn Việt Nam cộng hòa, xin chỉ giáo.
Cám ơn.

[Poetry]

Nguyên văn bởi luu

Xin hỏi,
Có ai biết về tem ốc trong giai đoạn Việt Nam cộng hòa, xin chỉ giáo.
Cám ơn.

VNCH rất ít phát hành tem về động, thực vật và không phát hành bộ tem nào về ốc.

[luu]

Xin cám ơn Poetry,
Vậy đến giờ Việt Nam chỉ có 3 bộ tem về ốc, thời điểm phát hành cách xa nhau và chỉ là các tem về ốc biển. Chỉ tên gọi các loài ốc ghi tên tem có nhiều vấn đề lý thú: bộ đầu tiên chỉ ghi tên tiếng Việt, bộ thứ hai thì chỉ ghi tên tiếng Anh (nhưng đã ghi nhầm tên trên hai tem), bộ thứ ba thì ghi tên tiếng Việt đồng thời ghi tên khoa học.
Nói về Ốc biển 1970:


Do các loài ốc rất đa dạng, với hơn 3000 km bờ biển, mỗi vùng miền khác nhau người ta (người đánh bắt hải sản) có thể gọi tên các loài ốc khác nhau như trên tem "ốc Côn Lôn" là lần đầu tiên tôi mới nghe, tìm trên mạng chỉ có một kết quả duy nhất là trên trang mạng Vietstamp. Nhiều người gọi "ốc Côn Lôn" đó là "ốc giác", nhưng khi đến Bình Thuận-thiên đường ốc, bạn có thể ăn "gỏi ốc giác" nhưng không là ốc như "ốc Côn Lôn" đâu, đó là một loài ốc khác mà nhiều người hay lẫn lộn. Côn Lôn hay Côn Sơn là tên gọi của Côn Đảo trước đây (tên gọi Côn Đảo có chính thức từ năm 1977) , tên gọi ốc biển chắc liên quan đến tên đảo, người thiết kế tem gọi "ốc Côn Lôn" không biết tại sao? Cần nhắc lại là tem Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phát hành năm 1970, Côn Lôn khi đó còn nằm dưới quyền quản lý của chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Tên ốc có thể là tên gọi theo địa phương, do tôi chưa có may mắn đến Côn Đảo, chưa kiểm chứng được "ốc Côn Lôn" tại Côn Đảo.
Melo melo (Lightfoot, J., 1786):

"Ốc Côn Lôn" tên khoa học là Melo melo (Lightfoot, J., 1786) thuộc họ (family) VOLUTIDAE, được nhiều người gọi là "ốc gáo" theo công dụng làm gáo (múc nước) của nó hay "ốc vàng" vì màu vỏ của nó. Nhưng nó có thể là vàng thật vì nó có thể có ngọc, lớn và quí hơn ngọc trai. Thường gọi là "ngọc ốc", có ghi nhận một viên ngọc ốc có kích thước 23.0 x 19.35 mm nguồn gốc từ Việt Nam được đấu giá tại Hồng Kông năm 1999 với mức giá kỷ lục USD 488,311 (http://www.internetstones.com/melo-melo-pearls.html). Đúng là ốc vàng thật! Tháng 4/2008, các báo Việt Nam cũng đưa tin ông Đàm Văn Hùng, một ngư dân chuyên nghề lưới cào ở Thị trấn Sông Đốc, Cà Mau sở hữu một viên ngọc ốc màu cam to bằng trứng cút, bên trong có nhiều vân nổi lên rất đẹp, nặng khoảng 6 chỉ, có người trả giá 500 triệu đồng mà ông không bán. Tôi chưa được nhìn thấy ngọc ốc nhưng ước mơ có được viên ngọc ốc như vậy. Có lẽ ước mơ chỉ là ước mơ. Do có giá trị lớn, người ta có thể làm giả đề lừa đảo, nếu muốn mua mà mình không hiểu biết thì nên thuê các đơn vị giám định có uy tín. Các đơn vị giám định đá quí hiện nay cũng có thể giám định ngọc ốc.
Ngọc ốc:


Quay lại ốc giác, ăn gỏi ốc giác ở Bình Thuận thường là người ta cho ăn loài ốc Voluta nobilis (Lightfoot,1786):


Voluta nobilis cũng họ VOLUTIDAE với loài Melo melo (Lightfoot, J., 1786)
Ốc Melo melo cũng không hiếm lắm (tôi ăn thịt nó nhiều lần rồi, ngon và đắt hơn ốc giác một tí), chỉ có ngọc là hiếm thôi vì rất hiếm con có ngọc. Do ngọc ốc có giá trị cao người ta cũng đã thử nghiệm nuôi ốc để lấy ngọc như nuôi trai để lấy ngọc vậy, nhưng chưa thấy có kết quả thành công nào. Việt Nam được ghi nhận là nơi có nhiều ngọc ốc melo melo nhưng việc mua bán thường trong bí mật để nhanh chóng đưa ra nước ngoài.
Một bằng chứng Ốc Melo melo không hiếm lắm (nhưng nhanh chóng hiếm thôi vì bị đánh bắt ráo riết), bạn có thể nhìn thấy ốc làm đèn ngủ, gạt tàn thuốc, đồ mỹ nghệ... và nhiều người còn làm chậu kiểng.
Một lần nữa xin cám ơn Poetry chỉ dẫn đưa hình ảnh lên.
Sẽ viết tiếp

[Poetry]

Cảm ơn luu đã chia sẻ những thông tin hữu ích về tem ốc. Nếu được, mong bạn giới thiệu cụ thể về những mẫu tem ốc VN bị ghi sai tên. Để minh họa bạn hãy dùng các mẫu tem ốc tại Danh mục tem Việt Nam trên trang chủ Viet Stamp.

[luu]

Bộ tem Ốc biển năm 1988, trên tem chỉ ghi tên ốc bằng tiếng Anh, không ghi tên ốc bằng tiếng Việt. Chỉ có trên Vietstamp ghi tên tiếng Việt cho từng tem.
Có hai tem đã ghi lẫn lộn tên ốc của nhau (1996 và 1999):


Nếu chú ý một chút thì cũng dễ phát hiện ra vì trong đó có hình một loài ốc thường được nhắc đến là ốc anh vũ. Ốc anh vũ cũng như tên tiếng Anh là Nautilus thật ra có nhiều loài khác nhau. Nautilus thường được sử dụng là tên gọi chung cho các loài thuộc chi Nautilus họ NAUTILIDAE, loài tiêu biểu tên tiếng Anh thông dụng là Chambered nautilus, tên khoa học là Nautilus pompilius (Linnaeus, 1758), là loài chân đầu với hình dáng đặc trưng không thể lẫn với loài khác được. Trên tem hình là Ốc anh vũ - Nautilus nhưng ghi là Turbo petholatus.
Minh chứng:





Vietstamp gọi ốc anh vũ là "Ốc vân nâu", mới biết, chưa thể bình luận gì.

Tên không đầy đủ của ốc anh vũ-Nautilus thì được ghi trên tem ốc Turbo petholatus, Vietstamp gọi là "Ốc miệng tròn" (lần đầu tiên mới nghe). Vậy hai tem lẫn lộn tên ốc lẫn nhau.

Ốc Turbo petholatus thuộc họ TURBININAE có thể nhìn thấy nhiều ở Nha Trang, thường gọi là ốc mặt trăng vì mài của nó dày, đặc biệt hình tròn vun như mặt trăng.

(http://www.gastropods.com/1/Shell_251.shtml)


Vỏ ốc có nhiều vân đẹp, nên vỏ và mài của nó sử dụng để làm đồ trang trí. Ốc này cũng không hiếm lắm.
Minh chứng:

(các hình ảnh được lấy trên mạng)

[luu]

Nói về tên gọi khác nhau các loài ốc có thể gây nhầm lẫn cho người đọc, nhất là khi người ta chỉ dẫn sử dụng làm thuốc để điều trị bệnh, trong đó có lỗi cẩu thả của người viết và những copy vô tội vạ. Bạn đã ăn "ốc vú nàng" chưa? Ăn ở đâu? Ốc sên là loại ốc nào, ốc sên có trị bệnh được không? Tôi viết vài điều để mua vui.

Nói về ốc vú nàng

Với cái tên của loài ốc rất là ấn tượng, kích thích người ta nhìn thấy nó, ăn thịt nó. Rồi người ta tô vẽ thêm cho nó như bài báo "Độc đáo ốc vú nàng Cù Lao Chàm" của Thanh Ly, ngày 10/12/2010 trên báo Lao Động http://laodong.com.vn/Tin-Tuc/Doc-da...ao-Cham/24618: "Không phổ biến như ở Côn Đảo, Phú Quý...nhưng ốc vú nàng Cù Lao Chàm là đặc sản lạ tai, lạ mắt đối với nhiều du khách. Chỉ với tên gọi thôi, loài ốc độc đáo này đã khiến nhiều người muốn tò mò, tìm hiểu. Thật ra vú nàng là loài ốc hình chóp lệch, trên đỉnh có một cái núm nhỏ trông tựa như bầu vú của cô gái dậy thì, vỏ ngoài màu đen xám, mặt trong lấp lánh xà cừ". Chúng ta được ăn ốc vú nàng ở Cù Lao Chàm.

và hai hình ảnh minh họa cho ốc vú nàng:



Tuổi Trẻ Online 24/2/2010, cũng có: "Mê mẩn ốc vú nàng" của Thy An (http://dulich.tuoitre.vn/Index.aspx?...&ChannelID=218), người viết dẫn chúng ta đến Vịnh Vĩnh Hy thuộc tỉnh Phan Rang để ăn ốc vú nàng: "Chỉ với tên gọi thôi, loài ốc độc đáo này đã khiến nhiều người tò mò, tìm hiểu, muốn khám phá để rồi ngạc nhiên khi gặp gỡ và mê mẩn lúc thưởng thức…", "Hình dáng ưa nhìn với kích thước tựa đôi gò bồng đảo của các thiếu nữ độ tròn trăng, ốc vú nàng hình chóp nhọn, thẳng, căng và trắng nõn với lớp vỏ cứng bằng xà cừ pha sắc hồng phai lấp lánh, xinh xắn."

và hai hình ảnh minh hoạ:

Ốc vú nàng tươi sống vừa bắt được - Ảnh: M.A.

Đĩa ốc ngon lành trên bàn ăn - Ảnh: M.A.

Tôi cho rằng Thanh Ly và Thy An chỉ là một. "Trên đỉnh có một cái núm nhỏ trông tựa như bầu vú của cô gái dậy thì" hay ""Hình dáng ưa nhìn với kích thước tựa đôi gò bồng đảo của các thiếu nữ độ tròn trăng", Nhà báo có cái nhìn và viết một cách tài tình thật.

Hai bài viết này được nhiều người copy và thêm thắt hình ảnh. Trong đó có trang http://hoian.vn. Trang http://hoian.vn có comment của Trần Duy Phiên:
“Xin góp ý với các bạn quản trị website HoiAn.vn: ở bài báo “Độc đáo ốc vú nàng Cù Lao Chàm” ông nhà báo Lao Động đã nhầm con ốc ĐỤN (theo tên dân Cù lao Chàm gọi) với con ốc Vú Nàng rồi (các ảnh kèm bài). Họ ở xa đến nên không biết, không ai trách. Nhưng nếu mấy bạn là dân bản địa mà cũng để y như vậy mà đăng lại thì thật không phải. Các bạn thử vào Gu gồ gõ thử :” Vú sao vú nàng Cù lao Chàm”, nó sẽ cho ra vô số ảnh chính hiệu của loại ốc này.
Với thiện chí góp ý đến các bạn. Trước đây mình cũng đã “sửa” một ông nhà báo nói về con cua đá Cù lao Chàm mà lại đăng ảnh con …cua bể (thịt). Mình là rể Cù lao Chàm, lại rất yêu …hải sản Cù lao Chàm, nên thấy ai nói không đúng là hay ý kiến ý cỏ. Các bạn thông cảm nhé ! Chúc sức khỏe !”

Tôi đồng ý với ông (bà) Phiên. Hình ảnh những con ốc trong các bài viết nếu trên đó là các con ốc đụn thuộc họ Trochidae.

- Ốc đụn đực- Trochus pyramis (Born, 1778), xem: http://www.vncreatures.net/chitiet.p...loai=1&ID=5833
- Óc đụn cái- Tectus niloticus (Linnaeus, 1767), xem: http://www.vncreatures.net/chitiet.p...loai=1&ID=5832

Xem về họ Trochidae: http://www.gastropods.com/Taxon_page...HIDAETROCHINAE

Viện Hải Dương Học (Nha Trang) đã cho sinh sản nhân tạo được ốc đụn: "Ốc Đụn cái - Trochus niloticus (Linne, 1767) là loài thân mềm sống ở rạn san hô với phân bố rộng ở vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương. Việc khai thác quá mức vì mục đích kinh tế đã làm cho nguồn lợi tự nhiên của loài này suy giảm nghiêm trọng. Một trong những xu hướng để phục hồi và phát triển nguồn lợi của Ốc Đụn là cho sinh sản nhân tạo và thả ra ngoài tự nhiên. Kết quả thử nghiệm sản xuất giống nhân tạo Ốc Đụn tại Viện Hải dương học cho thấy, 2 phương pháp kích thích nhiệt và kích thích bằng đèn cực tím đều đem lại hiệu quả sinh sản cao. Trong 11 lần sinh sản nhân tạo, có 3 lần thu được con non với tỷ lệ sống trung bình là 0,42%. Trong số đó, có 1 lần thế hệ F1 sinh sản thành công và thu được con non với tỷ lệ sống trung bình 0,77%. Kết quả của nghiên cứu này là cơ sở để hoàn thiện qui trình sản xuất giống nhân tạo, mở ra 1 hướng mới trong việc phục hồi nguồn lợi Ốc Đụn ở Việt Nam." ( http://www.vnio.org.vn/)

Nhà báo Phương Kiều- báo Thanh Niên đưa chúng ta đến Côn Đảo để ăn "Vú nàng Côn Đảo" http://www.thanhnien.com.vn/news/Pag...3/167101.aspx:

"Ai qua Đá Thắm, Bãi Bàng
Hỏi thăm Ông Đụn vú nàng nơi đâu
Vú nàng ở tận Hàng Cau
Tù ăn đỡ đói thù sâu ngất trời"

"Vú nàng là loài nhuyễn thể hình chóp lệch, trên đỉnh có một cái núm nhỏ, trông giống như nhũ hoa con gái. Vú nàng thường to cỡ ba ngón tay, vỏ ngoài màu đen xám, mặt trong lấp lánh xà cừ. Đây là loại ốc sống bám vào các gộp đá ven bờ biển.

Ở Côn Đảo, người ta thưởng thức vú nàng bằng cách cầm con dao nhỏ ra bờ biển, ngồi trên gộp đá mà cạy. Được con nào thì lật ngửa, vắt chút chanh rồi dùng lưỡi dao tách thịt cho vào miệng với chút muối tiêu. Vú nàng giòn, ngọt độc đáo; đặc biệt những con ngậm sữa sẽ cho vị béo không sao diễn tả. Cứ thế mà ăn "bắt ngây".

Vú nàng còn có mặt ở cù lao Chàm (Hội An, Quảng Nam) và Đại Lãnh (Khánh Hòa). Tại các nơi này, vú nàng được chế biến thành 2 món. Món thứ nhất là sau khi luộc chín, người ta rửa sạch rồi tưới thêm một lần nước sôi nữa, thịt vú nàng từ màu trắng ngà chuyển sang màu vàng ngon mắt. Khi chấm với muối tiêu, món luộc sẽ cho bạn vị ngon của biển cả. Còn để làm món trộn, vú nàng sau khi luộc được tách ra khỏi vỏ, xắt mỏng từng miếng rồi trộn đều với chanh và ớt. Sau khi thành món, thịt vú nàng săn giòn mà không phải loài nhuyễn thể nào cũng có được và đều là những món nhậu rất "bắt"."

Và hình minh hoạ:


Nhà báo Trà My báo Nhân Dân cũng đưa chúng ta đến Côn Đảo để ăn "Ốc vú nàng, đặc sản biển Côn Đảo" http://www.nhandan.com.vn/cmlink/nha...#h76Dztk2ADZU:

“Ai qua đất Thắm, Bãi Bàng
Hỏi thăm Ông Đụng, vú nàng lớn chưa?”
"Câu thơ ấy trở nên quen thuộc với người dân Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) từ mấy chục năm qua để nói đến một loại đặc sản biển quý hiếm, đó là ốc vú nàng.Vú nàng là một loài nhuyễn thể hình chóp lệch, trên đỉnh có một cái núm nhỏ trông tựa như bầu vú của cô gái dậy thì, vỏ ngoài màu đen xám, mặt trong lấp lánh xà cừ.

Đây là một trong những đặc sản của hòn đảo phía đông nam này. Ốc vú nàng chỉ sinh sống ở trên các ghềnh đá tại một số nơi như biển Côn Đảo, vùng biển Cù Lao Chàm (Quảng Nam), khu vực Đại Lãnh dưới chân đèo Cổ Mã ở Khánh Hòa... Tuy nhiên theo các nhà nghiên cứu đa dạng sinh học, biển Côn Đảo đặc biệt thích hợp với sự phát triển của ốc vú nàng. Tại Côn Đảo, ốc vú nàng có quanh năm, nhưng chỉ xuất hiện nhiều vào những ngày trăng tròn.".

Hình minh họa thì như ở báo Thanh Niên và thêm:


Cái độc đáo hình ảnh hai loài ốc hoàn toàn khác nhau mà Trà My-báo Nhân Dân và Thanh Ly-báo Lao Động (đã nêu trên) mô tả ốc giống như nhau: "Vú nàng là một loài nhuyễn thể hình chóp lệch, trên đỉnh có một cái núm nhỏ trông tựa như bầu vú của cô gái dậy thì, vỏ ngoài màu đen xám, mặt trong lấp lánh xà cừ " (Trà My) và "Thật ra vú nàng là loài ốc hình chóp lệch, trên đỉnh có một cái núm nhỏ trông tựa như bầu vú của cô gái dậy thì, vỏ ngoài màu đen xám, mặt trong lấp lánh xà cừ" (Thanh Ly).

Nhưng viết như vậy còn đỡ, nhiều người copy lung tung, rồi thêm hình ảnh cả "vú nàng Hội An" và "vú nàng Côn Đảo" vào một chổ. Tại http://vi.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%...3%BA_n%C3%A0ng nói về Ốc vú nàng mà "tham khảo và liên kết ngoài": http://www.nguoihoian.info/ve-cu-lao...an-oc-vu-nang/ (copy bài từ Lao Động của Thanh Ly) mới chết chứ.

Các loài thường gọi là "ốc vú nàng" là động vật thân mềm chỉ có một mảnh vỏ, thuộc họ PATELLIDAE, xem tại đây: http://www.gastropods.com/Taxon_page...tml#PATELLIDAE[url]

Xem thêm: "Cứu ốc vú nàng và trai tiến vua" http://baodatviet.vn/Home/KHCN/Cuu-o...63099.datviet: :
"Tiến sĩ Bùi Văn Lai, Viện sinh học nhiệt đới TP.HCM, cho biết thịt ốc vú nàng và trai tai tượng chứa đầy đủ các acid amin có giá trị sinh học cao chống được mỡ hóa gan, giàu nguyên tố vi lượng, hàm lượng DHA rất cao. Ngoài ra còn có thành phần axit béo không no chiếm tỷ lệ cao. Vì thế mà ốc vú nàng, trai tai tượng xưa kia chỉ dành riêng cho vua chúa.

Tiến tới nuôi nhân tạo

Tiến sĩ Lai đánh giá, hiện quần thể ốc vú nàng ở Côn Đảo đang duy trì ở mức cân bằng âm, nếu có sự tác động quá mức của nhân tố nào đó mà không có sự bảo vệ, quản lý khai thác hợp lý thì ốc vú nàng sẽ có nguy cơ tuyệt diệt.

Vì vậy, các nhà khoa học của Viện sinh học nhiệt đới thành phố đã đưa ra giải pháp bảo tồn tại vị. Đây là cách bảo tồn ốc ngay tại những nơi tập trung, có mật độ cao.

Ngoài ra là bảo tồn bán di dời, tức là đưa ốc về những khu vực có điều kiện sống tốt, an toàn hơn. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đã hướng đến việc nuôi ốc vú nàng thương phẩm bằng cách tạo thức ăn nhân tạo cho chúng và cho sinh sản trong môi trường nhân tạo. ".Ảnh:


Ốc vú nàng bám trên bề mặt đá để kiếm ăn.

Vậy "vú nàng" là "vú nàng" nào?

Tôi có một tem với hình ảnh loài ốc "trên đỉnh có một cái núm nhỏ trông tựa như bầu vú của cô gái dậy thì":

hehehe.

[Ng.H.Thanh]

Góp vui cùng chủ topic này 50 con ốc, chủ topic có thể nói thêm cho các bạn biết về tên tuổi ... của những chú ốc này nhé? Xin cám ơn

[luu]

Trên tem đã có tên ốc, nên có thể tra cứu được, nhưng đây là tem Mexico, tôi không biết nhiều. Tôi chủ yếu sưu tập ốc ở Việt Nam. Và ốc rất đa dạng, chỉ riêng họ Conidae-được nhiều người thích sưu tập, nghiên cứu, có từ 600 đến 700 loài, mênh mông quá, tôi chưa có đến 100 loài. Cũng như sưu tập tem chuyên đề, có người chỉ sưu tập các loài ốc này (được một bộ kha khá là cả một vấn đề)

Tôi nhận thấy Việt Nam có nguồn tài nguyên phong phú và có giá trị kinh tế cao là sò ốc, nhưng ngoài các loài đang được nuôi công nghiệp để làm thực phẩm, nhiều loài ốc khác chưa được nghiên cứu nhiều để bảo tồn, nuôi trồng và khai thác. Việt Nam cũng có các loài ốc đặc hữu quý hiếm. Tài nguyên thiên nhiên trong đó có ốc đang cạn kiệt và không được bảo vệ, khai tác hợp lý.

Kêu gọi bảo vệ môi trường thiên nhiên mà "Sách đỏ Việt Nam" không phổ biến rộng rãi, nhất là trên mạng để mọi người biết thì làm sao người dân nhận biết được phải bảo vệ cái gì. Tài liệu về ốc ở Việt Nam rất hiếm và đắt (Seashells of Vietnam). Tem về ốc cũng ít.

Tên các loài ốc, có thể có nhiều tên theo địa phương, nhưng hiện nay được gọi vô tội vạ, trong đó có các nhà báo, làm cho tiếng Việt thêm rối mù. Loài có một mảnh vỏ là "vú nàng" gọi là "ốc vú nàng", loài hai mảnh vỏ "tu hài" gọi là "ốc vòi voi"... Ốc sên là ốc gì, nếu tra cứu từ điển thì càng thêm rối (Không biết các tập sách động vật chí Việt Nam mới xuất bản đã có về ốc?). Hỡi ôi, tiếng Việt đang bị người ta quậy đục tơi bời.

Món ốc, là món khoái khẩu của nhiều người, hàng ngày chúng ta ăn nó thì cũng nên tìm hiểu về nó, thận trọng trong sử dụng làm thuốc, cân nhắc nên ăn hay không theo cách viết cẩu thả của các nhà báo như: "Ông x nói rằng ăn ốc chà và (ốc tù và) là cực kỳ sung sức..."(mượn lời người khác), viết mờ mờ, ảo ảo để gợi tò mò cho người đọc đồng nghĩa với việc cổ động cho mọi người ăn thịt động vật quý hiếm, thể hiện sự vô trách nhiệm của nhà báo.

Qua tem, ta có thể biết chút ít về những vấn đề nêu trên, nghĩ không phí công.

[HOALAN]

những bài viết quá tuyệt - vừa đọc mà cứ thèm và cứ nghỉ tới các món ốc vỉa hè ...

[Angkor]

Angkor xin giới thiệu về hai vỏ ốc hóa thạch vừa mới được trưng bày của một nhà sưu tập tư nhân tại Cambodia.