Sưu tập tem Việt Nam - nên bắt đầu từ đâu ?

[tem-truyen-thong]

Hôm nay vẫn còn được nghỉ. Tôi xin chia sẻ với các bạn kinh nghiệm sưu tập tem TT của tôi.
Tôi bắt đầu sưu tập tem TT VN như thế nào ?
Tôi bắt đầu chơi tem khoảng năm 1974. Đầu tiên, tôi không chơi tem VN. Tôi thấy chúng không đẹp, và quan trọng nhất là không "oai". Lúc đó trong đầu óc trẻ con, non nớt của tôi chỉ thích những con tem sặc sỡ về hội họa, bướm, chim của nước ngoài. Không biết lúc đó nghe ai mà tôi chỉ chơi tem chết. Có những con tem sống tôi có thì tôi đi khắc dấu, rồi đóng lên để biến thành tem chết.
Tôi còn nhớ lúc đó ở góc đường Tràng Thi-Bà Triệu có 1 cửa hàng nhỏ có bán tem. Tôi rất hay lại đây để mua tem. Sau này tôi mua tem chủ yếu ở Cửa hàng sách ngoại văn - Tràng tiền. Có 1 lần khi tôi đang lựa tem ở cửa hàng góc đường thì có 1 bác khoảng 50 chăm chú theo dõi tôi. Bác hỏi tôi có muốn mua nhiều tem đẹp không, về nhà bác. Hóa ra nhà bác ở ngay bên cạnh, hình như là số 6 Tràng Thi. Tôi vào đó, chao ôi, cả 1 căn phòng trên lầu đầy tem. Bác nói bác không chơi tem, mà đây là tem của bố bác để lại. Bác đó tên Luận. Tôi lựa rất nhiều tem, toàn tem Pháp và thuộc địa. Một điều làm tôi ngạc nhiên là tất cả đều là tem sống. Tem cũng rất đẹp nhưng không có nhiều màu sắc như lũ tem của tôi. Tôi mua cũng nhiều, giá rất rẻ vì bác Luận không biết giá. Tôi để ý có 1 giá chứa nhiều album da rất đẹp. Tôi liền mở ra xem. Lần đầu tiên tôi nhìn thấy trọn bộ tem Việt nam. Chúng được cất giữ rất cẩn thận và hình như khi đi cùng nhau, chúng trở nên đẹp hơn. Đương nhiên là tôi không mua, nhưng bác Luận cũng tặng tôi mấy con tem Bác Hồ (sau này khi chơi tem VN tôi mới biết nó nằm trong bộ 5 tem đầu tiên). Bác Luận nói nếu ai muốn mua tem thì giới thiệu cho bác. Bác muốn bán lấy tiền.
Sau này, bác Luận trưng biển thành cửa hàng bán tem luôn. Bẵng đi 1 thời gian, khoảng 2 năm gì đó. Lúc này tôi đã lớn hơn. Tôi vẫn tiếp tục sưu tập theo kiểu cũ, mua những tem đẹp về hội họa, chim, bướm, tàu thuyền. Nhưng tôi bắt đầu có quan tâm đến tem VN hơn. Tôi đã làm quen được với nhiều người chơi hơn. Trong đó tôi rất thân với 1 bác là bác Uy. Bác Uy làm ở Bộ Ngoại giao. Bác cho tôi nhiều tem lắm, toàn tem đẹp của nước ngoài. Bác Uy đã dẫn dắt tôi vào cách sưu tập truyền thống. Bác cho tôi cuốn catalogue năm 1964. Trong đó có in tem VN. Bác bảo nên sưu tập tem VN vì mình là người VN. Sau này bác Uy trở thành Chủ tịch hội chơi tem VN.
Từ đó, tôi bắt đầu vào con đường sưu tập tem truyền thống. Càng sưu tập tôi càng thấy hấp dẫn, càng thấy nó hay, đẹp. Hồi đó sưu tập không có danh mục trong nước, phải dùng của Pháp, Đức. Vào khoảng năm 1976 tôi được làm quen với rất nhiều NST như bác Hoàn ( Hàng Gai ), Bác Thiện ( bố của anh Đàm Mạnh ), bác Thắng ( Lò Đúc ). Tôi cũng hay lên nhà các bác này chơi và được các bác giảng giải cho nhiều về tem VN, tem Indochina.
Trở lại với bác Luận. Khi đó mặc dù cũng đã chơi tem VN nhưng tôi cũng chưa hiểu hết thế nào là tem quí, tem hiếm. Khi đó tôi cứ thế sưu tập thôi, thiếu gì thì tìm cách mua, giá cũng rẻ thôi. Nhưng rất kỳ lạ là tôi mua mãi mà vẫn không có bộ Mạc Thị Bưởi. Hóa ra bộ này đã hiếm ngay từ lúc đó. Tôi mới hỏi bác Uy. Bác Uy nói bác cũng chỉ có 2 bộ, còn thiếu 2 bộ nữa cho đủ 4 bộ. Tôi mới quay lại nhà bác Luận. Thật may mắn, có Mạc Thị Bưởi. Tôi liền mua 4 bộ, 2 bộ cho tôi, 2 bộ tôi biếu bác Uy. Giá của chúng tôi không nhớ, nhưng bác Luận bán cũng rẻ thôi. Sau này khi tôi đi nước ngoài học, ở nhà gia đình chuyển nhà làm mất hết tem của tôi, trong đó có cả 2 bộ này.
Chuyện sưu tập tem VN còn dài lắm. Tôi sẽ kể dần cho các bạn nghe.

[tem-truyen-thong]

Tôi xin tiếp tục kể cho các bạn nghe về những câu chuyên liên quan đến sưu tập tem VN. Cũng vào khoảng 1976, có 1 lần tôi đang xem tem ở Bưu điện Bờ Hồ, có 1 anh khoảng 30 tuổi cũng xem tem bên cạnh. Anh này dáng dấp, ăn mặc rất kỳ lạ. Dáng cao gầy, để tóc dài, quần ống loe. Anh liền tiến lại làm quen với tôi. Anh nói giọng Nam bộ, đối với tôi lúc đó rất khó nghe. Anh nói mới từ Sài gòn ra, muốn tìm tem Bắc Việt để mua. Tôi nghe buồn cười lắm vì khi đó không ai dùng từ tem Bắc Việt cả. Khái niệm trong đầu lúc đó của mọi người là tem VN chỉ có 1 loại mà thôi !
Lúc đó tôi mời anh về nhà chơi. Anh đến nhà tôi xem tem của tôi, anh xem rất lướt qua những thứ mà tôi cho là quí như máy bay, tàu bò, chim chóc các loại. Mắt anh bỗng như sáng lên, anh xem rất chăm chú những con tem VN "tầm thường" của tôi. Anh hỏi tôi có bán không. Tôi bảo có thể bán những con tem trùng. Hồi đó tôi sưu tập búa xua lắm, rất nhiều tem trùng. Tôi bán cho anh rất nhiều tem VN. Thực sự bây giờ nói ra cũng thấy xấu hổ, nhưng máu con buôn trong con người mình cũng đã có từ lúc đó. Con tem mình mua của bác Thiện, bác Luận giá chỉ 1, mình bán gấp 3 lần. Anh lựa rất nhiều tem. Sau khi lựa xong, anh nói vì mới ra Hà nội nên sợ , mang theo ít lắm. Anh liền tháo chiếc nhẫn vàng đang đeo ở tay ra đưa cho tôi bảo có đủ không. Chao ôi, từ bé đến lớn có bao giờ tôi biết vàng là gì đâu. Ai mà ngờ được mấy con tem Việt nam xấu xí vậy mà lại đổi được thành vàng.
Cũng may, gần nhà tôi có 1 tiệm vàng. Tôi liền mang ra đó để thử. Tôi nhớ chiếc nhẫn đó 2 chỉ hay 2 chỉ rưỡi gì đó. Thế là tôi đồng ý đổi. Mấy ngày sau anh còn quay lại nhà tôi 1 lần nữa. Lúc đó tôi cũng có cảm giác áy náy, ân hận như mình vừa làm việc sai trái. Tôi liền tặng anh bộ tem "Chùa một cột". Anh vui lắm. Tôi còn giới thiệu cho anh địa chỉ nhà bác Luận, ông bà Khánh (Hàng Khay) để anh lên mua cho rẻ. Anh nói nhất định sẽ quay lại mua. Từ đó không bao giờ tôi gặp lại anh nữa. Tôi không nhớ chính xác tên, nhưng hình như anh tên là Thảnh, 1 cái tên cũng rất kỳ lạ.
Chơi tem VN là như vậy đó, nó có thể mang lại nhiều điều bất ngờ như vậy đấy. Hai chỉ khi đó to lắm. Tôi đưa cho mẹ giữ, chắc cũng giúp được gia đình qua thời kỳ khó khăn.
Có nhiều kỷ niệm, câu chuyện kỳ lạ trong việc sưu tập lắm. Sau này tôi chuyên tâm vào mảng tem VNCH, Bảo Đại nhiều hơn, nhưng dù sao phương pháp sưu tập là như nhau. Có say mê, có duyên khắc tìm ra !

[temhp88]

Đa tạ các sư phụ... Em/Cháu/Con xin nói thật lòng, giá mà tem Việt Nam có Catalogue minh bạch chắc thị trường tem thứ cấp đã được định hướng tốt và tụi trẻ chập chững đi cũng đỡ sợ ngã đau.

[vnmission]

Cảm ơn temhp88, nhờ bạn hôm nay tôi mới đọc được mấy dòng tâm sự của TTT. Và giờ tôi cũng mới biết vì sao TTT có lần đã khuyên tôi tìm gặp lại con cháu bác Uy!

Rất mong TTT trở lại và viết tiếp câu chuyện còn dang dở của mình. Nhưng dù bạn vì bất kỳ lý do nào không trở lại, tôi cũng rất tự hào có một người đồng hương như bạn!

[temhp88]

Temhp chỉ mới bước vào con đường sưu tập tem được chưa đầy 9 tháng 10 ngày... Dạo trước lúc mới 6,7 tuổi đă biết thích tem nhưng không có điều kiện sưu tập, rồi lớn lên bận học hành mà cũng đành bỏ dở hai cuốn album tem mốc meo suốt mấy năm. Ngày xách túi đi, nghĩ thế nào ngắm nghía rồi để chúng lại ở nhà, cũng không nghĩ đến một ngày có duyên quay lại với tem.
Khi gặp khó khăn và bế tắc nhất ở nơi đất khách quê người thì tình cờ nhận được mấy bức thư gửi từ nhà sang, rồi bạn bè đi du lịch gửi tặng carte, thế là lại thấy nhớ tem, ngày càng nhớ. Tiếc là khi bắt đầu biết yêu tem thì đã ở xa nhà, cơ hội tiếp cận tem Việt gần như con số không. Tem indochine ở đây bán cũng không ít nhưng giá thành cao quá. Thông thường một con tem Pháp giao dịch cũng không quá 20% côté theo Y&T dù là tem sống sạch, nhưng tem Indochine và tem VNCH thì khác, toàn bán theo catalô YT nhưng lấy đến gần 50% giá trị. Thế là hoàn cảnh đưa đẩy, thôi đành chơi tem Pháp làm vốn ban đầu vậy, được cái, tem của người ta làm đẹp, lại sẵn bán nhan nhản...
Cuối tuần qua temhp có đến gặp mấy bác bán tem ở chợ tem Paris, thấy mình là gọi lại khoe, hai ngày trước có khách Canada mua liền lúc 92 mẫu phong bì ngày phát hành đầu tiên tem VNCH, thế là đã bán hết veo một lô đầy thùng carton rồi... Tem VN tuy không đắt như tem Trung Quốc vốn đang hợp mốt, nhưng bán cũng tốt vì có nhiều người tìm mua... Nghe thấy vui vui.
Quay lại chủ đề cách thức sưu tập, trong hoàn cảnh của mình, temhp chỉ có thể tập trung tài chính khai thác tem VNCH và tem Indochine mà không theo được tem VNDCCH và tem hiện hành trong nước. Mà cái giống sưu tập tem xưa, nó đòi hỏi một chữ Duyên...