Đồng Franc Pháp (series 1972 - 1995)

[Cuong Vu]

Một Dự Án Đầy Tiềm Năng Còn Dang Dở

Ngân hàng Pháp hiện còn lưu giữ một mẫu thiết kế khác của Fontanarosa mang chân dung nhà đại thi hào Pháp Honoré de Balzac. Mẫu tiền này được dự định hoặc thay thế cho tờ 500 Francs Pascal do chính ông thiết kế trước kia, hoặc được dùng cho tờ bạc có mệnh giá 1000 Francs. Cái chết bất ngờ của ông vào năm 1975 đã khiến dự án này gián đoạn, và cuối cùng bị hủy bỏ. Mẫu thiết kế này được in thử trên vài loại giấy khác nhau, trong đó có loại giấy trắng dùng in tiền thật với hình chìm luồn trong khoảng trắng tay trái bên cạnh chân dung Balzac. Xét về bố cục và tông màu chủ đạo, mẫu tiền này có nhiều điểm chung với tờ 100 Francs Delacroix và 500 Francs Pascal. Fontanarosa đã khéo léo đặt Balzac đang gác tay trầm tư suy nghĩ vào khung cảnh một buổi chiều thu khi lá cây đã chuyển sang màu đỏ, . Nét trữ tình trên mẫu thiết kế này không khỏi khiến người sưu tập hết sức luyến tiếc khi biết nó sẽ không bao giờ được in thành tờ giấy bạc chính thức.

Bản thảo bằng màu nước mặt trước và sau của mẫu thiết kế xấu số này

Bản phác thảo bố cục bằng bút chì của Fontanarosa

Mặt trước bản in thử thiết kế của Fontanarosa

Trên mẫu thiết kế này, Balzac đang tựa đầu lên tay mình trong trạng thái suy tư. Phía sau ông là những rặng cây lá đỏ dẫn lối vào tòa lâu đài Chateau de Sache, nằm ở Tourraine. Chính trong căn nhà này ông đã dành phần lớn thời gian miệt mài sáng tác các tác phẩm nổi tiếng của mình để sau này gộp lại thành một bộ tiểu thuyết phản ánh mọi phương diện xã hội Pháp thời kỳ hậu Napoleon Bonaparte mang tên Tấn Trò Đời (La Comédie Humaine). Ngôi nhà này giờ đã trở thành một bảo tàng nhỏ tưởng niệm về cuộc đời ông.

Ở mặt sau, Balzac đang cầm một ngòi bút lông sáng tác các tiểu thuyết của mình giữa đêm khuya. Fontanarosa đã rất khéo léo đặt bên cạnh Balzac những vật dụng thân thương gắn liền với cuộc đời tỉnh lặng của nhà văn như chiếc đèn dầu dùng để thấp sáng gian phòng tối tăm, ấm pha cà phê và ấm trà mà nữ văn sỹ Zulma Carraud đã tặng ông vào năm 1832. Những chiếc là mùa thu ở mặt trước bản thiết kế giờ chuyển sang làm hoa văn cho hai rèm cửa che lấp một góc ô cửa sổ phía sau nhà văn. Bố cục này tưởng chừng như đơn giản, hóa ra lại hết sức chặt chẽ, nó tạo ra chiều sâu khiến người xem bị cuốn vào những chi tiết nhỏ nhặt nhưng hết sức thân thuộc trong cuộc đời nhà văn. Tương truyền Balzac có thói quen làm việc bền bỉ đến mức phi thường. Ông ăn những bữa ăn nhẹ lúc 5 hay 6 giờ sáng, rồi lên giường ngủ một giấc đến nửa đêm mới dậy. Sau đó ông ngồi xuống sáng tác hàng chục giờ đồng hồ gần như không ngần nghỉ. Ông liên tục uống cà-phê để khiến mình tỉnh táo và tập trung. Do đam mê mãnh liệt của mình với việc sáng tác mà sức khỏe ông xấu đi trầm trọng khi ông chỉ mới ngoài 50.

Ảnh chụp chiếc ấm nấu cà-phê của Balzac

Cũng như Balzac thường mô tả hết sức chi tiết những vật dụng gắn liền với các nhân vật trong tác phẩm của mình để khiến chúng nói lên từ từ tính cách của chủ nhân chúng, như ông đã làm trong quyển Lão Goriot, Fontanarosa đã để những đồ vật quen thuộc phản ảnh lên phần nào tính cách mạnh mẽ của nhà văn quá cố.