Trong
Tạp Chí Tem số 76 (
Xuân Bính Tuất 2006), tác giả Trần Đức Thông đã có bài viết với nhan đề: "
Tem con giáp và bộ trưng bầy triển lãm". Gửi lại vào đây để tặng các bạn đang có những sưu tập về chủ đề này.
********
bác Trần Đức Thông là 1 trưng tập tiên quốc gia
ông là người từng học tập và nghiên cứu tại TQ
bản thân cũng là 1 nhà TL và nghiên cứu nhiều về TL
xem các mục thuật TL gk thực hiện từ 2006 tới giờ mọi người sẽ gặp ông rất nhiều
trở lại vấn đề con giáp
"
Tem con giáp và bộ trưng bầy triển lãm"
Nhưng năm gần đây vào dịp đầu năm dương lịch và cuối năm âm lịch, nhiều nước trên thế giới đã phát hành bộ tem "con giáp".
Loại tem "con giáp" đã được thế giới phát hành thành hệ thống, tính ra đã được vài ngàn mẫu, có thể sưu tập và biên soạn thành bộ trưng bầy chuyên đề. Triển lãm ở nước ta đã có những bộ có đầu đề: "Mã, Ngọ, Ngựa";
<=== bộ này của Nguyễn Hiếu Tín - SG (quê gốc AG - sinh ngày 1.1.1980) bày tại SG - 2002 đây
"12 Con Giáp"; "Tại sao loài vật được mang tên con giáp"; "Thiếu nhi với Tết cổ truyền"...Là người yêu thích sưu tập và có ý định soạn bộ trưng bầy tem này, tôi xin trao đổi với các bạn cùng xu hướng một số suy nghĩ.
Danh mục tem thế giới có ghi ngày 01.02.1950 Nhật Bản là quốc gia đầu tiên phát hành tem năm Hổ, với mã số Scott 498 (A206). Ngày 18.02.1980 Trung quốc lần đầu phát hành tem năm Khỉ, số mã TQ là T46. Mỹ và Việt Nam ra tem năm Gà từ 1993.
tới này còn 1 vài tranh luận về tem con giáp đầu tiên của VN
1993 là thời điểm tem con giáp VN bắt đầu phát hành 1 cách có hệ thống
còn tem con giáp VN đã có từ rất lâu trước đó
Đến nay đã có hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới phát hành trên 2000 tem và bloc đủ loại, trong đó có một số nước phát hành không vì mục đích xử dụng bưu chính ở nước mình mà để bán theo thị hiếu sưu tập. Như vậy tem "Con Giáp" đã trở thành một đề tài đồng nhất, nhiều nước phát hành có hệ thống hàng năm trong khoảng thời gian dài với số lượng đáng kể, có ảnh hưởng tới người sưu tập ngày một rộng, nhiều người chuyên sưu tập và nghiên cứu. Năm 1997 ở Trung quốc đã có 2 bộ trưng bầy đề tài này đoạt giải cao ở triển lãm quốc gia, nhiều hiệp hội tem tỉnh đã thành lập hội nghiên cứu học thuật như "Hội nghiên cứu học thuật tem sinh tiếu Giang Tô", Trung quốc.
Nếu như con giáp đã tạo thành 1 dòng tem mạnh và có sức cuốn hút ko chỉ với giới sưu tầm mà còn cả quốc gia phát hành thì tem Hoàng đạo vẫn còn đang trong giai đoạn ... tự phát. Để nó trở thành 1 trào lưu như con giáp cần mất 1 thời gian khác dài nữa nếu ko có những tác động chủ quan vào quá trình này. Tuy nhiên điều gì phải tới sẽ tới, ko sớm thì muộn dòng tem Hoàng đạo cũng sẽ có chỗ đứng riêng.
Theo các nhà khảo cổ, từ "Con Giáp" nguồn gốc là tục thờ của loài người xa xưa, một bộ tộc thờ vật tổ riêng, dần dần biến hoá thành những con vật tượng trưng cho một chu kỳ ngắn 12 năm lịch âm, từ đó tìm ra những chiêm nghiệm về năm sinh như cầm tình con gì, như suy đoán năm tuổi gặp may rủi, vận hạn, sống chết, bệnh tật, kết hôn, tìm bạn ứng với từng người từng năm với phong tục tập quán khác nhau. Chính vì vậy khi thiết kế tem, hoạ sĩ thường vẽ những con vật đã được cách điệu và nghệ thuật hoá từ nguồn gốc văn hoá dân gian, tranh tượng, đồ thủ công mỹ nghệ (đắp nổi, nặn, nhồi bông, cắt trổ giấy...). Ý nghĩa của loại tem này liên quan đến nhiều lãnh vực trong đời sống văn hoá như thiên văn, địa lý, khí tượng, tôn giáo, thần thoại, truyền thuyết. Đó là những nội dung đa dạng và phong phú để người biên soạn rộng đường sáng tạo.
Hoàng đạo có sự ra đời và ý nghĩa khác, khi sáng tạo tem về nó các họa sĩ cũng có nhiều thủ pháp nghệ thuật rất độc đáo, nó được khá kĩ trong mục theo dòng hoàng đạo
Nhiều nước khi thiết kế tem, có chữ Hán đi kèm hoặc chữ Hán riêng trên 1 tem. Đó là những chữ Hán tên của 12 chi (Tý, Sửu, Dần, Mẹo...). Những chữ này khác với chữ gọi tên con vật có thật trong đời sống (Chuột, Trâu, Hổ, Mèo...). Phân biệt chữ để hiểu nghĩa tránh được những lỗi không đáng có hiện nay khi dùng từ Hán - Việt.
điểm tương đồng giữa HD và CG trong vấn đề trên là việc sử dụng các biểu tượng đặc thù của HD. Nó cho biết bạn xác định chính xác cung HĐ nào ngay cả trong trường hợp cách thể hiện trên tem rất đặc biệt khiến người chơi ko tài này suy ra cung mà nó đang mô tả. Các biểu tượng ấy cũng giúp người chơi biết cung
con Cua hay cung ...
Tôm hùm chỉ là 1
Tem và tư liệu sưu tập về loại này rất đa dạng, phong phú, thuộc nhiều nước, có cách làm các ấn phẩm chơi tem khác nhau. Chúc các bạn sưu tập được nhiều và rộng rãi để hoàn thành được bộ trưng bầy theo tiêu chuẩn 5 khung tham dự Triển Lãm Xuân.
đó là điều rất may mắn cho những ai chơi tem con giáp
Hoàng đạo thì chưa có được điều này, vì các tư liệu và các thống kê về tem hoàng đạo cũng chưa nhiều. Hiện mới chỉ có mình làm, ko viết các diễn đàn tem các nước khác đã ý thức được và lưu tâm vấn đề này chưa.
Chính vì những hạn chế đó nên hiện ở VN vẫn chưa nhiều người đi sâu vào lãnh vực này. Đương nhiên bộ TL cũng chưa.
Khó khăn cũng chính là cơ hội khi chưa có ai thì ai bước chân vào đầu tiên sẽ có 1 đường đi thênh thang hơn